Με την επέκταση των BRICS, η Κίνα και οι δυνάμεις της Μέσης Ανατολής προσεγγίζουν αλλήλους

 

 

 

  Των Hasan Alhasan, Noor Hammad, Laith Alajlouni

Αργά στις 23 Αυγούστου 2023, ο όμιλος BRICS της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νότιας Αφρικής συμφώνησε σε μια σύνοδο κορυφής στο Γιοχάνεσμπουργκ να δεχτεί έξι νέες χώρες το 2024, μεταξύ των οποίων ήταν τέσσερα κράτη της Μέσης Ανατολής: Αίγυπτος, Ιράν, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ). Η αποδοχή αυτών των χωρών ακολουθεί τις πρόσφατες προσπάθειες του Πεκίνου να δημιουργήσει μεγαλύτερη πολιτική επιρροή στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (MENA), ιδίως διευκολύνοντας μια διπλωματική συμφωνία Ιράν-Σαουδικής Αραβίας τον Μάρτιο και την είσοδο πολλών κρατών της Μέσης Ανατολής στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης το 2022.

Η προσέγγιση της Κίνας στη Μέση Ανατολή εντάσσεται σε μια ευρύτερη κινεζική στρατηγική οικοδόμησης συνασπισμών μεταξύ των χωρών του παγκόσμιου νότου, εν μέρει μέσω των πρωτοβουλιών της για την Παγκόσμια Ανάπτυξη και την Παγκόσμια Ασφάλεια, μέσω των οποίων έχει διατυπώσει το όραμά της για μια νέα διεθνή τάξη οικονομικής και ασφάλειας. Μέχρι πρόσφατα, η Κίνα ασκούσε περιορισμένη πολιτική επιρροή στη Μέση Ανατολή, όπου οι ΗΠΑ ασκούσαν κατά παράδοση μεγάλη. Ωστόσο, η είσοδος βασικών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής στους BRICS είναι μια σημαντική εξέλιξη για την Κίνα, καθώς επιδιώκει να μεταφράσει την οικονομική της επιρροή σε απτή περιφερειακή πολιτική υποστήριξη για τις παγκόσμιες φιλοδοξίες της.
Περισσότερη δέσμευση των Κινέζων

Η Κίνα έχει αναβαθμίσει σταδιακά τους πολιτικούς της δεσμούς με βασικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής την τελευταία δεκαετία. Μεταξύ 2014 και 2018, υπέγραψε ολοκληρωμένες συμφωνίες στρατηγικής εταιρικής σχέσης με την Αλγερία, την Αίγυπτο, το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ. Επιπλέον, η Κίνα έχει δεσμεύσει δυνάμεις της Μέσης Ανατολής πολυμερώς μέσω του Στρατηγικού Διαλόγου του Συμβουλίου Συνεργασίας Κίνας-Κόλπου (ΣΣΚ) και του Φόρουμ Συνεργασίας Κίνας-Αραβικών Κρατών. Το 2016, κυκλοφόρησε ένα "Έγγραφο Αραβικής Πολιτικής" που περιγράφει το όραμά της για συνεργασία με τον αραβικό κόσμο. Το έγγραφο περιγράφει ένα πλαίσιο συνεργασίας "1+2+3" που επικεντρώνεται κυρίως στην ενεργειακή συνεργασία, υποστηρίζεται από βελτιωμένες υποδομές και εμπόριο, και προσδιορίζει αναδυόμενα πεδία συνεργασίας, όπως το διάστημα, η πυρηνική ενέργεια και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η ενέργεια ήταν πράγματι στο επίκεντρο των ανησυχιών της Κίνας για τη Μέση Ανατολή. Η περιοχή είναι κρίσιμη για την ενεργειακή ασφάλεια της Κίνας, καθώς αντιπροσωπεύει πάνω από τις μισές εισαγωγές πετρελαίου της, σύμφωνα με στοιχεία του 2021 από το Παρατηρητήριο Οικονομικής Πολυπλοκότητας. Την ίδια χρονιά, το Ιράκ ήταν ο κορυφαίος αποδέκτης έργων της Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) παγκοσμίως, με περίπου 10,5 δισ. δολάρια σε κινεζικά δάνεια και επενδύσεις σε έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ωστόσο, η Κίνα έχει επεκτείνει το εύρος των έργων της που σχετίζονται με το BRI στην περιοχή στο πλαίσιο του Digital Silk Road για να συμπεριλάβει λύσεις fintech, ηλεκτρονικό εμπόριο και έξυπνες πόλεις.

Πιο πρόσφατα, η Κίνα χρησιμοποίησε νέα εργαλεία για να φέρει τη Μέση Ανατολή πιο κοντά στην τροχιά της. Η επέκταση των BRICS ακολουθεί αυτήν του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης, ενός ευρασιατικού ομίλου που προωθεί την περιφερειακή συνεργασία στον τομέα της άμυνας και της ενέργειας που ίδρυσαν η Κίνα και η Ρωσία το 2001. Το 2022, καλωσόρισε το Ιράν ως νέο μέλος και την Αίγυπτο και τα κράτη του ΣΣΚ (εκτός του Ομάν) ως εταίρους διαλόγου.

Είναι ενδιαφέρον ότι η προσπάθεια διαμεσολάβησης της Κίνας το 2023 με τη συμμετοχή του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας δημοσιοποιήθηκε λίγο μετά τη δημοσίευση της Λευκής Βίβλου της Πρωτοβουλίας Παγκόσμιας Ασφάλειας, η οποία παρουσίαζε ένα πλαίσιο για ειρηνική επίλυση συγκρούσεων. Αυτό υποδηλώνει ότι η Κίνα μπορεί να προσεγγίζει τη Μέση Ανατολή ως πεδίο δοκιμής για τον πιο εξέχοντα παγκόσμιο ρόλο που σκοπεύει να διαδραματίσει.
Περιφερειακά κίνητρα

Οι δυνάμεις της Μέσης Ανατολής έχουν πολλαπλά κίνητρα για να έρθουν πιο κοντά στην Κίνα. Αν και το οικονομικό βάρος της Κίνας είναι ένας κοινός πόλος έλξης, η Αίγυπτος, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν όλα τα δικά τους γεωπολιτικά σκεπτικά για τη δημιουργία στενότερων δεσμών με το Πεκίνο.

Το Ιράν, δεδομένης της αντιδυτικής κοσμοθεωρίας του, είναι ένας φυσικός υποψήφιος για τη στρατηγική οικοδόμησης συνασπισμών της Κίνας στον παγκόσμιο νότο. Οι εξαγωγές πετρελαίου του υπόκεινται σε αμερικανικές κυρώσεις και βασίζεται στις κινεζικές αγορές ιρανικού πετρελαίου ως την κύρια πηγή ξένων εσόδων της. Από το 2005, το Ιράν έχει ακολουθήσει μια πολιτική "Look East" για να δώσει έμφαση στη συνεργασία με την Κίνα και τη Ρωσία. Ο Ιρανός πρόεδρος Ebrahim Raisi δήλωσε επίσης ότι η επέκταση των σχέσεων με την Κίνα, τον κορυφαίο εμπορικό εταίρο του Ιράν, είναι προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής για την κυβέρνησή του, λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2021. Σύμφωνα με μια 25ετή συμφωνία που υπογράφηκε το 2021, το Ιράν φέρεται να ελπίζει σε επενδύσεις 400 δισ. δολαρίων. Ωστόσο, η κλίμακα της δέσμευσης της Κίνας φαίνεται μη ρεαλιστική και η συμφωνία αντιμετώπισε αντιδράσεις στο Ιράν λόγω φόβων ότι οι κινεζικές επενδύσεις θα μπορούσαν να διαβρώσουν την κυριαρχία της χώρας.

Για την Αίγυπτο που έχει περιορισμένα μετρητά, η πρόσβαση σε κινεζικά δάνεια και επενδύσεις είναι βασικό κίνητρο για στενότερους δεσμούς με το Πεκίνο. Η Αίγυπτος είναι ένας από τους λίγους δικαιούχους στην περιοχή ΜΕΝΑ των κινεζικών δανείων διάσωσης, τα οποία έχουν βοηθήσει το Κάιρο να διαχειριστεί τις ελλείψεις ρευστότητας από το 2016 και της επέτρεψε να εξασφαλίσει δάνειο τριών δισ. δολαρίων  από το ΔΝΤ το 2022. Η Αίγυπτος διερευνά επίσης την πιθανότητα κινεζικών επενδύσεων 5 δισ. δολαρίων στην Οικονομική Ζώνη της Διώρυγας του Σουέζ, με στόχο εργοστάσια σιδήρου και χάλυβα, ενέργεια, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, πετροχημικά και παραγωγή βρωμίου. Η Αίγυπτος, η οποία λαμβάνει στρατιωτική βοήθεια 1,3 δισ. δολαρίων από τις ΗΠΑ, αλλά υποφέρει από χρόνιες ελλείψεις στα αποθέματά της σε δολάρια, βασίζεται στους BRICS για να αναπτύξει εναλλακτικές νομισματικές ρυθμίσεις για να μετριάσει την εξάρτησή της από το δολάριο.

Από την προοπτική της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ, η διασφάλιση μακροπρόθεσμων εξαγωγών πετρελαίου προς την Κίνα - αντίστοιχα, τη μεγαλύτερη και δεύτερη μεγαλύτερη αγορά πετρελαίου τους το 2021 - αποτελεί στρατηγική επιταγή. Ο ΟΠΕΚ αναμένει ότι η Κίνα θα παραμείνει μακροπρόθεσμα μια αναπτυσσόμενη αγορά πετρελαίου παρά την παγκόσμια μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Για να κλειδώσουν την κινεζική ζήτηση για το πετρέλαιο τους και να υποβαθμίσουν τους ανταγωνιστές τους, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια σε κινεζικά διυλιστήρια πετρελαίου και πετροχημικές βιομηχανίες και διαπραγματεύονται μακροπρόθεσμα συμβόλαια για την προμήθεια πετρελαίου στις κινεζικές εταιρείες. Πέρα από την ενέργεια, η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ βλέπουν την Κίνα ως ελκυστικό εταίρο για την επίτευξη των φιλοδοξιών τους για οικονομική διαφοροποίηση. Η Σαουδική Αραβία έχει καταβάλει προσπάθειες να τονίσει τη συμβατότητα του Saudi Vision 2030 με το BRI της Κίνας και έχει σφυρηλατήσει συνεργασίες και κοινοπραξίες με κινεζικά ιδρύματα και κρατικές επιχειρήσεις για πρόσβαση στην κινεζική τεχνολογία και τεχνογνωσία.
Συνέπειες για τις ΗΠΑ

Οι βαθύτερες σχέσεις της Κίνας με την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα - όλοι οι αμυντικοί εταίροι των ΗΠΑ - επηρεάζουν όλο και περισσότερο τον στρατιωτικό τομέα. Αν και οι κινεζικές πωλήσεις όπλων στην περιοχή παραμένουν μικρές, η πολιτική ώθηση της Κίνας συμπίπτει με την επιθυμία των κρατών της Μέσης Ανατολής να βασίζονται λιγότερο στις ΗΠΑ. Οι δυνάμεις της Μέσης Ανατολής βλέπουν την Κίνα ως έναν ελκυστικό εταίρο λόγω της προθυμίας της να πουλήσει συστήματα και να μοιραστεί τεχνολογία, όπως ένοπλα ακατοίκητα εναέρια οχήματα και βαλλιστικούς πυραύλους, τους οποίους δεν έχουν ακόμη καταφέρει να προμηθευτούν από δυτικούς εταίρους. Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος και ΗΑΕ επίσης, φέρεται να διερευνούν συμφωνίες για την αγορά κινεζικών αεροσκαφών, συμπεριλαμβανομένων μαχητικών πέμπτης γενιάς FC-31, μαχητικών πολλαπλών ρόλων J-10 και εκπαιδευτικών L15, αντίστοιχα, αυξάνοντας την πιθανότητα η Κίνα να τοποθετηθεί ως πιο σημαντικός προμηθευτής όπλων στην περιοχή.

Αν και η βαθύτερη δέσμευση της Κίνας με τη Μέση Ανατολή παραμένει χαμηλού κόστους και δεν συνεπάγεται καμία δέσμευση για τη διατήρηση της περιφερειακής ασφάλειας ή της ελευθερίας ναυσιπλοΐας σε σύγκριση με ό,τι παρέχουν οι ΗΠΑ, δεν φαίνεται να υποφέρει από τα προβλήματα φήμης των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι ΗΠΑ επικεντρώθηκαν πρόσφατα στην αποτροπή της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό, ενώ επιδιώκουν να αποβάλουν τις προτεραιότητες της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, οι πρόσφατες προσπάθειες της Κίνας για την οικοδόμηση συνασπισμού θα αυξήσουν την πίεση ώστε οι ΗΠΑ να βρουν τρόπους να αναζωογονήσουν τις συνεργασίες τους και να επιδείξουν ότι παραμένουν δύναμη στην περιοχή. 

 

Μοιραστείτε το άρθρο, με αυτόν τον τρόπο μας επιβραβεύετε.

Ακολουθήστε το newsplanet09.info στο Google News και στο instagram για να ενημερώνεστε για όλα τα τελευταία άρθρα μας.

Fair Notice -Mε επιφύλαξη παντός νόμιμου δικαιώματος:Το newsplanet09 όπως και η σελίδα μας newsplanet09 στο facebook απαγορεύει ρητώς από 9/6/20 οποιαδήποτε επισήμανση ή χαρακτηρισμό των άρθρων του από μη αναγνωρισμένες από το Ελληνικό κράτος, αλλά και τους διεθνείς νόμους προστασίας ατομικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθερίας άποψης και ιδεών από διαδικτυακές οργανώσεις, οι οποίες δεν συνάδουν με το Σύνταγμα & τους νόμους της χώρας μας, και τις οποίες δεν αναγνωρίζουμε.