Επιτέλους, οι ποινικοί κώδικες για ψήφιση στη Βουλή

 

Αλλάζει «όψη», ύστερα από 70 χρόνια ο Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής  Δικονομίας. Στην «εκπνοή» του κοινοβουλευτικού έργου της Βουλής, λαμβάνοντας  δεδομένη την 7η Ιουλίου, ως ημερομηνία των εθνικών εκλογών, κατατέθηκαν στη Βουλή τα σχέδια των δύο Κωδίκων ενώ αναμένεται η συζήτηση και η ψήφισή τους εντός της εβδομάδας.  
Η εφαρμογή τους αναμένεται να ξεκινήσει άμεσα, από την 1η Ιουλίου, του τρέχοντος έτους. Κατά τις πρώτες πληροφορίες, τα πολιτικά κόμματα φαίνεται πως συναινούν στον  κύριο όγκο των αλλαγών που επέρχονται στους νέους κώδικες, όμως με δηλώσεις του σε τηλεοπτικό σταθμό το βράδυ της Τρίτης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι το κόμμα του δεν θα ψηφίσει κανένα νέο νομοσχέδιο μέχρι τις επερχόμενες εκλογές.
Οι  κρατούμενοι πάντως  βρίσκονται «επί ποδός» διαμαρτυρόμενοι για καθυστέρηση στην κατάθεσή τους ενώ εν αναμονή της ψήφισής τους είναι και τα δικαστήρια στα οποία είναι σε εξέλιξη σειρά σοβαρών υποθέσεων.
Τα δύο σχέδια αποτελούν το επιστέγασμα πολύχρονων εργασιών ειδικών νομοπαρασκευαστικών επιτροπών με τη συμμετοχή καθηγητών Νομικών Σχολών, εκπροσώπους Δικαστικών Ενώσεων, και δικηγόρους.

Προτεραιότητες των δύο Κωδίκων είναι αφενός η βελτίωση και ο εξανθρωπισμός του ποινικού και του σωφρονιστικού συστήματος και αφετέρου η επιτάχυνση της Δικαιοσύνης, μέσα από  ένα «πλέγμα» σύγχρονων αντεγκληματικών μεθόδων που διασφαλίζει τα δικαιώματα των πολιτών, εναρμονισμένο με τα νέα δεδομένα.

Συγκεκριμένα, μετά τη δημόσια διαβούλευση, στους δύο Κώδικες έχουν ενσωματωθεί, ενδεικτικά, οι εξής βελτιώσεις:
-Ειδική διάταξη αυστηρής τιμωρίας  του ρατσιστικού εγκλήματος.
-Βελτιώθηκαν νομοτεχνικά και συντονίστηκαν οι διατάξεις για την αναστολή εκτέλεσης της ποινής, την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής, την παροχή κοινωφελούς εργασίας, την υφ’ όρον απόλυση και την μεταχείριση των ανηλίκων.
-Ορίστηκε η ποινή της κάθειρξης για τη δωροδοκία πολιτικών προσώπων και εναρμονίστηκαν οι διατάξεις προς τις διεθνείς συμβάσεις που δεσμεύουν τη χώρα.
-Ορίστηκε αυστηρότερο πλαίσιο ποινής για τους διευθύνοντες εγκληματικές οργανώσεις (κάθειρξη έως 15 έτη) και βελτιώθηκαν νομοτεχνικά οι σχετικές διατάξεις.
-Εντάχθηκαν στο άρθρο 336 (ως παρ. 5) και οι λοιπές (πλην του εξαναγκασμού με σωματική βία ή απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας) μορφές βιασμού, με αναλογική κλιμάκωση των απειλούμενων ποινών.
-Συμπληρώθηκαν οι διατάξεις για την ενίσχυση της προστασίας των ανηλίκων απέναντι στην γενετήσια εκμετάλλευσή τους και προσαρμόστηκαν σε διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας.
-Εγκλήματα όπως η κλοπή και η φθορά προβλέφθηκε ότι θα διώκονται κατ’ αρχήν αυτεπαγγέλτως, ώστε να εξυπηρετηθούν πρακτικές ανάγκες (σύλληψη επ’ αυτοφώρω κ.λπ.), με τη δυνατότητα όμως της εκ των υστέρων παύσεως της ποινικής δίωξης αν υποβάλει σχετική δήλωση ο ίδιος ο παθών.
-Προβλέφθηκε η αυτεπάγγελτη δίωξη της κακουργηματικής απιστίας και στον ιδιωτικό τομέα προς αποφυγήν τυχόν καταχρήσεων, κυρίως εκ μέρους οργάνων της διοίκησης μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών.
-Ελήφθη πρόνοια ώστε να μην επηρεάζονται οι αστικές απαιτήσεις του παθόντος σε περίπτωση παραγραφής του αδικήματος λόγω μετατροπής του από κακούργημα σε πλημμέλημα.
Άλλωστε, προβλέφθηκε η αύξηση της ύλης των Μονομελών Εφετείων προς αποσυμφόρηση του Τριμελούς Εφετείου και του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, με μεταβίβαση αρμοδιότητας εκδίκασης των υποθέσεων συγχώνευσης ποινών και καθορισμού συνολικής ποινής. Επανακαθορίστηκε η αρμοδιότητα του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου, έτσι ώστε να περιλαμβάνει πλέον όσα πλημμελήματα απειλούνται με ποινή φυλάκισης έως τρία έτη. Προβλέφθηκε για τις προφανώς αβάσιμες μηνύσεις ή αναφορές ή εγκλήσεις η άρση κατάσχεσης να διατάσσεται από τον εισαγγελέα, ώστε να αποκαθίσταται ταχύτερα η νομιμότητα και να μην επιβαρύνεται το δικαστικό συμβούλιο.
Στην ποινική διαπραγμάτευση: α) απαγορεύεται η υπαγωγή εγκλημάτων αυξημένης ηθικοκοινωνικής απαξίας (λ.χ. κακουργημάτων με απειλούμενη ποινή και την ισόβια κάθειρξη, κακουργημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας και της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής), και β) παρέχεται στον εισαγγελέα η ευχέρεια να θεωρήσει υπόθεση ως ακατάλληλη προς διαπραγμάτευση, βάσει των περιστάσεων τέλεσης και την προσωπικότητα του κατηγορουμένου.
Αποσύρθηκε η πρόβλεψη για ορισμό εισηγητή δικαστή σε δίκες κακουργημάτων, αφού για τρέχοντες υπηρεσιακούς λόγους θα επιβαρύνονταν οι σύνεδροι δικαστές.
Ενισχύθηκε θεσμικά η εφαρμογή της ποινικής διαταγής, με πρόβλεψη: α) ευμενέστερης ποινικής αντιμετώπισης όσων αποδέχονται την ποινική διαταγή, β) διαδικασίας εκδίκασης αντιρρήσεων και ανατροπής της απόφασης της ποινικής διαταγής, σε μεγαλύτερη προθεσμία, και μετά από συζήτηση με την κοινή διαδικασία ύστερα από προηγούμενη κλήτευση του κατηγορουμένου.
Θεσπίστηκε το δικαίωμα του κατηγορουμένου να ζητεί χρόνο προετοιμασίας για την αντίκρουση της κατηγορίας, «αν από την αποδεικτική διαδικασία προκύψουν νέες περιστάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συνδεθούν με επιτρεπτή μεταβολή της».
Θεσπίστηκε ως αναγκαία και σύγχρονη αξίωση ο ειδικός τρόπος έναρξης της προθεσμίας αναίρεσης ύστερα από  ειδοποίηση με e-mail.

ΠΠΗΓΗ