ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΕΙΡΗΝΗ

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΕΙΡΗΝΗ

180-300

ΕΡΜΗΣ
Από πού με πήρε ανθρωπίλα; Ο μέγας Ηρακλής νικά.180
Ετούτο το κακό τι είναι;
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Αλογοσκάθαρο.1
ΕΡΜΗΣ
Βρε σιχαμερέ και θρασύτατε και ξεδιάντροπε
και σιχαμερέ και κατασιχαμένε και σιχαμερότατε,
πώς ανέβηκες εδώ πάνω, σιχαμεροσιχαμερότατε;
Ποιο το όνομά σου; Μίλα.185
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Σιχαμερότατος.
ΕΡΜΗΣ
Το γένος. Λέγε μου.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Σιχαμερότατος.
ΕΡΜΗΣ
Όνομα πατρός;
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Του δικού μου; Σιχαμερότατος.
ΕΡΜΗΣ
Δεν υπάρχει περίπτωση να μην πεθάνεις, μα τη Γη,
αν δεν μου αποκαλύψεις ποιο στο καλό είναι το όνομά σου.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Τρυγαίος2 Αμαρουσιώτης,3 αμπελουργός δεινός,190
μη καταδότης, μη πολυπράγμων.
ΕΡΜΗΣ
Και ήρθες να κάνεις τι;
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Για να σου φέρω αυτά τα κρέατα.
ΕΡΜΗΣ
Αχ καημενούλη μου, πώς έφτασες εδώ;
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Α, ρε λιμασμένε, βλέπεις που δε σου φαίνομαι πια σιχαμερότατος;
Πήγαινε λοιπόν και φώναξέ μου τον Δία.195
ΕΡΜΗΣ
Άιντέεε!
Έχεις ακόμα δρόμο για τους θεούς·
έφυγαν· έχουν μετακομίσει από χτες.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Και πήγανε πού γης;
ΕΡΜΗΣ
Άκου γης.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Τότε πού;
ΕΡΜΗΣ
Μακριά, πολύ μακριά,
κάτω ακριβώς από τον θόλο του ουρανού.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Και εσύ, πώς και απόμεινες εδώ μονάχος;200
ΕΡΜΗΣ
Κάθομαι και φυλάω τα κουζινικά που άφησαν εδώ οι θεοί,
τσουκαλάκια, δισκάκια, κανατάκια.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Και οι θεοί μετακόμισαν για ποιο λόγο;
ΕΡΜΗΣ
Έγιναν πυρ και μανία με τους Έλληνες.
Γι᾽ αυτό εγκατέστησαν εδώ που έμεναν τον Πόλεμο205
και σας παρέδωσαν σ᾽ αυτόν να σας κάνει ό,τι θέλει και γουστάρει.
Εκείνοι μετακόμισαν όσο πιο ψηλά μπορούσαν,
για να μη σας βλέπουν άλλο να πολεμάτε
και να μην ακούν τα παρακάλια σας.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Και για ποιο λόγο μας τα έκαναν αυτά; Πες μου.210
ΕΡΜΗΣ
Επειδή προτιμούσατε τον πόλεμο, ενώ εκείνοι
προσπάθησαν πολλές φορές να πετύχουν ειρήνη·4
και αν κάπου εκέρδιζαν κεφάλι οι Λακωνικοί,
έλεγαν λόγια όπως:

«Μα τους δυο σιούς,5 τώρα θα πληρώσει ο Αττικούτσικος».
Αν πάλι είχατε κάποια επιτυχία εσείς οι Αττικωνικοί6215
και κατέφθαναν οι Λάκωνες ζητώντας ειρήνη,
φωνάζατε η αφεντιά σας πριν ακούσετε:
«Πάνε να μας τη φέρουν, μα την Αθηνά.
Δεν πρέπει να δεχθούμε, μα τον Δία.
Αν έχουμε την Πύλο, θα ξανάρθουν».7



ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Εδώ που τα λέμε, το ύφος του λόγου φέρει τη σφραγίδα του τόπου μας.220
ΕΡΜΗΣ
Γι᾽ αυτό δεν ξέρω αν στο εξής θα ξαναδείτε ποτέ την Ειρήνη.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Γιατί; Πού έχει πάει;
ΕΡΜΗΣ
Ο Πόλεμος την έκλεισε σε μια βαθιά σπηλιά.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Σε τι σπηλιά;
ΕΡΜΗΣ
Σ᾽ αυτή εκεί κάτω.
Βλέπεις και τι κοτρώνες και κακό έχει σωριάσει από πάνω,225
για να μην την πάρετε στον αιώνα τον άπαντα.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Πες μου, εμάς σαν τι ετοιμάζεται να μας κάνει;
ΕΡΜΗΣ
Δεν ξέρω παρά μονάχα ένα:
χθες βράδυ κουβάλησε ένα γουδί γιγάντιο.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Να το κάνει τι τέτοιο γουδί;230
ΕΡΜΗΣ
Σχεδιάζει να κοπανάει εκεί μέσα τις πόλεις.
Ώρα όμως να του δίνω. Όπου να ᾽ναι, θαρρώ, βγαίνει·
ακούγεται ήδη από μέσα ο πάταγος.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Αλίμονό μου ο δύσμοιρος. Πού να την κοπανήσω;
Γιατί σαν ν᾽ άκουσα κι εγώ του πολεμόγουδου το γδούπο.235
ΠΟΛΕΜΟΣ
Ουαί θνητοί θνητοί θνητοί πολύπαθοι,
τώρα θα δείτε πώς θα πονέσουν τα σαγόνια σας.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Ο μέγας Απόλλων νικά.
Τι πλάτος που έχει το γουδί!
Πού βρέθηκε τόσο κακό; Και ο Πόλεμος, ένα βλέμμα που έχει!
Άραγε αυτός είναι που μπροστά του το βάζουμε στα πόδια,240
ο φοβερός, ο σκληροτράχηλος, ο που μας κάνει να λερώνουμε
τα σκέλια μας;


ΠΟΛΕΜΟΣ
Ουαί Πρασιές8 τρισάθλιες και πεντάθλιες
και νυοστακισάθλιες, σήμερα έφτασε το τέλος σας.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Έως εδώ, φίλοι, εμείς δεν έχουμε πρόβλημα·
η συμφορά πλήττει Λακωνική επικράτεια.245
ΠΟΛΕΜΟΣ
Ουαί Μέγαρα και πάλε Μέγαρα,
έχετε να φάτε κοπάνημα απ᾽ άκρη σ᾽ άκρη
και να γίνεται σκορδαλιά όσο να πείτε κύμινο.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Πώ πω πω πω πώ!
Τι γοερός και πικρός ο θρήνος
που έριξε μέσα για τους Μεγαρείς.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Ουαί Σικελία, ήρθε και σένα το τέλος σου.250
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Τέτοιο νησί και θα το κάνει λιώμα το άμοιρο.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Για να ρίξω και το μέλι τούτο το αττικό.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Ε, απαυτέ, σου συνιστώ να χρησιμοποιήσεις άλλο μέλι.
Αυτό κοστίζει τέσσερις οβολούς· κάνε και λίγο κράτει με το αττικό.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Μικρέ, μικρέ, Κυδοιμέ.9255
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Τι με φωνάζεις;
ΠΟΛΕΜΟΣ
Θα φας το ξύλο της χρονιάς σου.
Στέκεσαι με σταυρωμένα τα χέρια·
άρπα μια γροθιά που να είναι όλη δική σου.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Πω πω, φαρμάκι σκέτο.
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Αλίμονό μου ο δύσμοιρος, αφέντη μου.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Μήπως έριξε σκόρδο στη γροθιά;
ΠΟΛΕΜΟΣ
Τρέχα να φέρεις γουδοχέρι.
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Μα δεν έχουμε, ευλογημένε·
μόλις χτες μετακομίσαμε.260
ΠΟΛΕΜΟΣ
Τσακίσου τότε και πάρε από τους Αθηναίους.
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Τσακίζομαι και παρατσακίζομαι·
αν δεν πάω, βλέπεις, έχει να πέσει ξύλο.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Εδώ σας θέλω, θλιβερά ανθρωπάρια· τι κάνουμε;
Βλέπετε τον κίνδυνο, δεν είναι παίξε-γέλασε·
γιατί έτσι και γυρίσει και του φέρει το γουδοχέρι,265
λιώμα έχει να κάνει τις πόλεις με όλη του την άνεση.
Βόηθα, Διόνυσε,10 να πάει και να μη γυρίσει.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Ε, συ.
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Τι θέλεις;
ΠΟΛΕΜΟΣ
Δεν έφερες;
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Να, ξέρεις, οι Αθηναίοι -τους τελείωσε το γουδοχέρι,
ο δερματέμπορας που συντάραζε την Ελλάδα.11270
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Ν᾽ αγιάσει ο θεός του που μας τελείωσε,
Αθηνά μου κραταιά και σεβάσμια·
ήρθε την ώρα που χρειαζόταν για την πόλη,
πριν αρχίσει να κοπανάει και για μας τη σκορδαλιά.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Τρέξε τότε να φέρεις άλλο από τη Σπάρτη·
Πετάξου.275
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Πετάγομαι, αφέντη.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Κοίτα να γυρίσεις τάχιστα.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Τι μας μέλλεται να πάθουμε, κόσμε; Τώρα είναι ο μέγας αγώνας.
Αν κάποιος από σας είναι ίσως μυημένος στα μυστήρια
της Σαμοθράκης,12
τώρα ήρθε η ώρα να προσευχηθεί
να στραβώσουν και τα δυο πόδια εκείνου που πάει να το φέρει.
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Αλίμονο μου ο δύσμοιρος, αλί και τρισαλί.280
ΠΟΛΕΜΟΣ
Τι συμβαίνει; Μήπως ήρθες πάλι μ᾽ άδεια χέρια;
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Ναι, γιατί το γουδοχέρι ετελείωσε και στους Σπαρτιάτες.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Πώς, κάθαρμα;
ΚΥΔΟΙΜΟΣ
Το δανείσανε σε άλλους, κατά Θράκη μεριά,
και εκεί τους τελείωσε.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Ν᾽ αγιάσουν τα πεθαμένα τους, Διόσκουροί μου.285
Ίσως δούμε άσπρη μέρα. Κουράγιο, θνητοί.
ΠΟΛΕΜΟΣ
Πάρε τούτα τα σκεύη και πήγαινέ τα πάλι μέσα.
Μπαίνω κι εγώ να κάτσω να φτιάξω γουδοχέρι μόνος μου.
ΤΡΥΓΑΙΟΣ
Εδώ ταιριάζει γάντι το τραγούδι του Δάτη,13
που το τραγουδούσε κάποτε την ώρα που την έπαιζε μεσημεριάτικα·290
«Πώς τη βρίσκω, πώς μ᾽ αρέσει, πώς λιγώνομαι».
Τώρα ήρθε η ώρα, άνδρες Έλληνες,
να γλιτώσουμε από μάχες και από έριδες,
την τριπόθητη ειρήνη έξω να σύρουμε,
προτού άλλο γουδοχέρι μπει εμπόδιο.295
Δράμετε, ξωμάχοι, έμποροι, τεχνίτες και μαραγκοί,
ξένοι, μέτοικοι, νησιώτες, εδώ ελάτε ο κόσμος όλος,
πάρτε γρήγορα τις τσάπες, τους λοστούς και τα σκοινιά·
ώρα και για μας να πιούμε για τα καλορίζικα.14300

(μετάφραση Θ. Κ. Στεφανόπουλος)


 

Αδαμάντιος Κοραής

«Όπου βλέπεις πολέμους μην έχεις καμιά αμφιβολία
 πως εκεί η πολιτική έχει χωριστεί απ' την ηθική.
 Οι συχνοί πόλεμοι είναι σημάδι αδιάψευστο
της πλεονεξίας και της βαρβαρότητας των Εθνών.»