H έξοδος του Μεσολογγίου και τα μεγάλα συμφέροντα της ανθρωπότητας

Γράφει ο Δημοσθένης Γεωργοβασίλης, Δρ Φιλοσοφίας Πανεπ. Μονάχου

Η ηρωική Έξοδος των Μεσολογγιτών στις 10 Απριλίου 1826, που αποτελεί ορόσημο της ανδρείας των Ελλήνων, με την ιδιαίτερη πνευματικότητα που κατέχει ως γεγονός μεγάλης θυσίας, απέβη παγκόσμιο σύμβολο ελευθερίας. Μύστης και εκφραστής της πνευματικότητας του αναδείχθηκε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός με τη μεγαλειώδη κι ωστόσο αποσπασματική σύνθεση του «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι». Στους «Στοχασμούς» του, που συνοδεύουν το μεγάλο αυτό ποίημα, διαβάζουμε:

«Κάμε ώστε ο μικρός κύκλος, μέσα στον οποίο κινιέται η πολιορκημένη πόλη, να ξεσκεπάζει εις την ατμόσφαιρα του τα μεγαλύτερα συμφέροντα της Ελλάδας, για την υλική θέση, όπου αξίζει τόσο για εκείνους, όπου θέλουν να την βαστάξουν όσο και για εκείνους όπου θέλουν να την αρπάξουν και για την ηθική θέση, τα μεγαλύτερα συμφέροντα της Ανθρωπότητας».

Οι Μεσολογγίτες, τηρώντας απαρέγκλιτα κάποιες αρχές και στάσεις ζωής, κατέληξαν να συγκρουσθούν προς τις οριακές καταστάσεις της εγκόσμιας ύπαρξης τους, οι οποίες τους πολιορκούσαν και τους απειλούσαν να τους αρπάξουν την ελευθερία τους. Από τον υπερκερασμό αυτών των καταστάσεων προέκυψαν οι πράξεις των αγωνιστών, οι οποίες, καταξιωμένες πλέον δικαιωματικά μέσα στην ιστορία, αποβαίνουν αρχές και αξιώματα με καθολική και πανανθρώπινη ισχύ. Στο βαθμό λοιπόν που οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι με την πράξη της άμυνας και της Εξόδου πέτυχαν να υποστασιώσουν τις αρχές αυτές, πρώτα για τα συμφέροντα τα δικά τους και ακολούθως για τα συμφέροντα της Ελλάδας, στον ίδιο βαθμό οι αρχές αυτές ρυθμίζουν τα μεγάλα συμφέροντα της Ανθρωπότητας.

1) Η ασήμαντη γης και οι ασήμαντοι άνθρωποι με την απόλυτη πράξη, δηλ. με την ηρωική Έξοδο, ανυψώνονται ως αιώνια σύμβολα αντίστασης έναντι της βίας και της αδικίας.

2) Το κύμα του φιλελληνισμού που προκάλεσε η Ελληνική Επανάσταση, κορυφώθηκε με την Έξοδο του Μεσολογγίου. Οι λαοί μαθαίνουν και θαυμάζουν. Ο Ελληνισμός ξαναγίνεται παγκόσμιος.

3) Η ηρωική Έξοδος εξευτέλισε τη βία των όπλων και κατέδειξε την υπεροχή της αρετής. Και εδώ έγκειται το μεγαλείο της Εξόδου: οι Μεσολογγίτες δεν ηττήθηκαν, δεν συμβιβάστηκαν, δεν εκμηδενίστηκαν. Το ότι διασώθηκαν έστω και τόσοι (1.800 έναντι 9.000), αυτό σημαίνει νίκη. Γιατί πραγμάτωσαν την απόλυτη απόφαση τους: «Ή κείθε με τους αδερφούς, ή δώθε με το χάρο!». Νίκησαν οι αρχές της αρετής.

4) Η αποφασιστικότητα των Μεσολογγιτών για ένα κοινό αγώνισμα κατέδείξε με ενάργεια στους Πανέλληνες το δρόμο της ελευθερίας. Διχόνοια, μικροπολιτική δημαγωγία, ξένη εξάρτηση, ιδιοτέλεια και κάθε απαξία που μέχρι τώρα αμαύρωνε την πολεμική αρετή ίων Ελλήνων και δυσχέραινε τον Αγώνα, τώρα παραμερίζει. Κυριαρχεί το πνεύμα της συλλογικότητας. Η εθνική συνείδηση αντρώνεται και αντριεύει. Να ο Καραϊσκάκης, πετιέται σα λάβα οργισμένου ηφαιστείου! Οι Έλληνες είναι αποφασισμένοι τώρα περισσότερο από άλλοτε να λευτερώσουν την Ελλάδα. Ένα χρόνο μετά την πτώση του Μεσολογγίου, τον Οκτώβριο του 1827, ο ηνωμένος ρώσο-αγγλο-γαλλικός στόλος καταστρέφει στο Ναυαρίνο τον τούρκο-αιγυπτιακό. Και είναι το Ναυαρίνο ο σκληρός απόηχος της Εξόδου του Μεσολογγίου:

«Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις» τραγουδάει ο σύγχρονος λυρικός ποιητής. Ο ήλιος της Ρωμιοσύνης ήταν εκείνος που πυροδοτούσε τα κανόνια των ξένων εκεί στο Ναυαρίνο. Έχουν δίκιο οι κριτικοί της ιστορίας, όταν αποφαίνονται: Χωρίς τη μεγαλειώδη θυσία του Μεσολογγίου, η Επανάσταση θα είχε σβήσει! Και αυτό ήταν το κεφαλαιωδέστερο συμφέρον της Ανθρωπότητας.

Αλλά ποια ήταν τα άλλα μεγάλα συμφέροντα της Ανθρωπότητας: Γιατί άραγε στράφηκε όλος ο κόσμος με τόσο δέος προς το Μεσολόγγι; Με τον όρο "ανθρωπότητα" νοούμε τρία πράγματα: 1) την ανθρωπινότητα· 2) την ανθρωπιά-3) όλους τους ανθρώπους του πλανήτη μας, την Οικουμένη. Η Έξοδος του Μεσολογγίου υπηρέτησε έξοχα και τις τρεις αυτές διαστάσεις της ανθρωπότητας.

Η πρώτη διάσταση: Το Μεσολόγγι έγινε η κιβωτός του νέου Ελληνισμού, όπως τον ονειρεύτηκαν οι Δάσκαλοι τον Γένους κι όπως τον σφυρηλάτησαν μέσα στις μάχες οι Αγωνιστές του 71. Εκεί επιστρέφει το έθνος μας σε κάθε δύσκολη στιγμή, για να διασωθεί από κάθε εξοντωτικό κατακλυσμό και να στεριώσει το φρόνημα του με τα κόκ-καλα και τα αίματα των ηρώων. Κι έτσι, όποιο κακό και να μας εύρει, το απελπίζουμε με το σπαθί του Δημήτρη Μακρή, του Νότη Μπότσαρη και του Κίτσου Τζαβέλλα. Ή, στην έσχατη ανάγκη, το ξορκίζουμε με το σταυρό του Δεσπότη Ιωσήφ και το δαυλί του Γερο-Καψάλη". Έτσι σώζουμε την αξιοπρέπεια της φυλής μας και παίρνουμε θάρρος και υπομονή.

Η δεύτερη διάσταση: Το Μεσολόγγι είναι η κολυμπήθρα των ιερών του έθνους. Μέσα σ' αυτή την κολυμπήθρα αναβαπτίζεται ο Έλληνας και ξαναγνωρίζει την αν­θρωπιά του. Το εθνικά φιλότιμο, θεμελιώδες γνώρισμα του λαού μας, εκεί μέσα στην πολιορκία έναν ολόκληρο χρόνο δοκιμάστηκε και αποδείχθηκε αδαμάντινο. Το νοιώθουμε βαθιά στην ψυχή μας και είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό το φιλότιμο. Είναι η αρετή εκείνη, που όταν πλεονάσουν οι συμφορές, όταν τα αδιέξοδα στην εθνική μας ζωή μας πολιορκούν κι εμείς αφηνόμαστε στην τύχη μας, το φιλότιμο είναι που ξυπνάει μέσα μας, εξορίζει πάραυτα το φόβο και τη διχόνοια, μας ενώνει σ' ένα σώμα και μας οδηγεί στις μεγαλουργίες, οι οποίες όμως δυστυχώς είναι τόσο σπάνιες, όσο και τα θαύματα της φυλής μας.

Η τρίτη διάσταση: Ο πλανήτης μας είναι πλέον μικρός· ιδιαίτερα από τότε που οι αστροναύτες και οι αναρίθμητοι τεχνητοί δορυφόροι τον περικυκλώνουν. Πιο μικρός γίνεται, όταν τα πυρηνικά όπλα, τοποθετημένα επάνω σε εναέριες εξέδρες, τον κατασκοπεύουν ακοίμητα και τον σημαδεύουν σταθερά. Ο φόβος τον σφίγγει τον μικρό μας πλανήτη απ' όλες τις μεριές και τον κάνει ακόμη μικρότερο. Είναι "άσπονδη η πλημμύρα των αρμάτων", που τον πολιορκούν. Ο μικρός μας πλανήτης είναι σήμερα ένα πολιορκημένο Μεσολόγγι. Ο άνθρωπος του πλανήτη μας είναι από παντού πολιορκημένος.

Και ιδού ποιοι απειλούν σήμερα τα συμφέροντα της Ανθρωπότητας:

• Δικτατορίες καταρρακώνουν το καθημαγμένο ιμάτιο της Ανθρωπότητας.

• Πόλεμοι θερμοί σε πολλά σημεία της Γης ρημάζουν τους λαούς. Πόλεμοι των κανονιοφόρων, πόλεμοι των αεροπλανοφόρων, πόλεμοι ψυχροί, πόλεμοι νεύρων, πόλεμοι του Κεφαλαίου με τα δρεπάνια της αρρώστιας, των δηλητηρίων και της πείνας θερίζουν κάθε μέρα ανελέητα τα λουλούδια της άνοιξης και απειλούν να μεταβάλουν τη Γη μας σε σεληνιακό τοπίο.

• Η υπερπαραγωγή και η υπερκατανάλωση, αντί να φέρει την πρόοδο και την ευημερία για τους λαούς της Γης, φόρτωσε τη ζωή μας με άγχος, με φόβο και με θάνατο. Και η πείνα δεν θερίζει μόνο τα παιδιά της Αφρικής, αλλά και της Αμερικής κι όλου του κόσμου.

• Η καταπίεση και η εκμετάλλευση των ασθενέστερων από τους ισχυρότε­ρους είναι ο Κιουταχής των ημερών μας. "Και μοναχό αντιστέκεται το μαύρο Μεσολόγγι"...

• Το θράσος και η έπαρση της πολεμικής υπεροπλίας των υπερδυνάμεων είναι ο Ιμπραήμ του καιρού μας, είναι αυτός ο αράπης του πελάγου. Το "μαύρο Μεσολόγγι", δηλ. το λαό

"στεριάς τον δέρνει ο Κιουταχής κι ο Αράπης του πελάγου,

πέφτουν μολύβια σα βροχή και μπόμπες σα χαλάζι.

κι ούτε βοήθεια φαίνεται και το ψωμί μας λείπει".

Οι λαοί της Γης βρίσκονται σε παρόμοιο αδιέξοδο.

• Ο αναρχισμός με τις διεθνείς ταξιαρχίες των τρομοκρατών τάχα ζητούν να πυρπολήσουν και ανατινάξουν τα μεγαθήρια του τρόμου και της βίας, όλα τα αεροπλανοφόρα που κουβαλούν επάνω τους τη στάχτη της Γης μας. Αλλά έτσι προσθέτουν τρόμο επάνω στον τρόμο.

"Αραπιάς άτι. Γάλλου νους, σπαθί Τουρκιάς μολύβι,

πέλαγο μέγα βράζει ο εχθρός προς το φτωχό καλύβι".

Οι εξοπλισμοί και οι δήθεν αμυντικοί στρατιωτικοί συνασπισμοί ζητούν να δικαιώσουν του ρωμαϊκού ιμπεριαλισμού και του μιλιταρισμού το παράλογο επιχείρημα: "Αν θέλεις ειρήνη, προετοίμαζε πόλεμο!". Γιατί τάχα μέσα από την ισορροπία των δυνάμεων εξα­σφαλίζεται η ειρήνη. Πόσος φαρισαϊσμός στ' αλήθεια χρειάζεται για να επαναλαμβάνεται κάτι τέτοιο επίσημα ακόμη σήμερα, δηλ. μετά το αιματοκύλισμα του κόσμου δύο φορές μέσα στον αιώνα μας και το πυρηνικό ολοκαύτωμα της Χιροσίμας! Η πολεμική υπεροπλία κάνει ακόμα και την πιο δημοκρατική χώρα να εξάγει, αντί για δημοκρατία και ελευθερία, απειλές, ένοπλες επεμβάσεις, δικτατορίες, αλλά - αλίμονο! - και κρατική τρομοκρατία! Κι έτσι δείχνει α' όλο της τον κυνισμό τη διπλή Λογική, τη διπλή Ηθική, την διπλή Αλήθεια!

Μα είναι δυνατόν η αλήθεια και η ελευθερία να είναι διπλή; Για τους κάθε λογής Ιμπραήμ ασφαλώς είναι δυνατή: τη μία την φοράνε εσωτερικά, στο δικό τους λαό· την άλλη την κόβουν και την ράβουν στα μέτρα των φίλων, των συμμάχων ή των υπηκόων τους.

Κι εμείς όλοι, όλοι εμείς που κόβουμε τα βάγια για να πλέξουμε στεφάνια ιερά για τους μάρτυρες της ελευθερίας μας, όλοι εμείς στρατευόμαστε άραγε μέσα στο στρατό της Ειρήνης; Νοιώθουμε τάχα ότι η μοίρα των αθώων Μεσολογγιτών είναι και δική μας μοίρα και νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων; Πόσοι από μας αγανακτούν, όταν το δίκιο ανάμεσα στους λαούς καταπατείται,

όταν η ελευθερία κάπου στον πλανήτη στραγγαλίζεται,

όταν οι αξίες και τα ιδανικά εξευτελίζονται χείριστα,

όταν οι εξοπλισμοί γιγαντώνονται ατελεύτητα.

όταν το φάσμα του πολέμου αγκαλιάζει εξοντωτικά ολόκληρη τη Γη μας;

Οι μάζες σήμερα είναι ναρκωμένες από τη διαρκή και μεθοδική πλύση του εγκεφάλου. Τα προγράμματα των σχετικών πλυντηρίων μεταδίδονται ήδη σ' όλο τον κόσμο τηλεοπτικά, μέσω των τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων. Τα άτομα χάνουν ή δεν αποκτούν ποτέ τους πρόσωπο, στοχασμό και θέληση για αντίσταση. Δεν είναι μόνο οι πόλεις μας ανοχύρωτες- είμαστε κι εμείς εντελώς ανεπιτήδειοι να αντιτάξουμε σθενα­ρή αντίσταση στην πολυάρματη πολιορκία μας.

Πού είναι τα αποφασισμένα κινήματα ειρήνης που διαθέτουμε; Αδιαφορούμε ή χλευάζουμε, αδερφοί, την ανησυχία κάποιων άγρυπνων συνανθρώπων μας, όταν επιμένουν να μας προσκαλούν, όσο είναι ακόμα καιρός, μέσα στα τείχη του Μεσολογγίου τους. Γιατί είναι τόσο παχυδερμική η αναισθησία μας, ώστε να μη δίνουμε την προτίμηση μας ούτε στους αδερφούς, ούτε για το χάρο;

Ειρήνη δεν είναι μόνο η απουσία του πολέμου. Ειρήνη είναι κάτι περισσότερο και πέρα απ' αυτό: Είναι η ομόνοια, η φιλία και η αμοιβαία κατανόηση ανάμεσα στους ανθρώπους και στους λαούς. Και οι Πολιορκημένοι Μεσολογγίτες πραγμάτωσαν άριστα αυτό το ιδεώδες της ειρήνης, ιδιαίτερα αφότου ο Μαυροκορδάτος τους εγκατέλειψε. Κατά το χρόνο της πολιορκίας τους, οι Μεσολογγίτες έζησαν αδερφωμένοι, χωρίς ταξικές διαφορές, χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς καταπίεση, χωρίς διακεκριμένη κοινωνική αθλιότητα- έζησαν με άκρα εφαρμογή της κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι Μεσολογγίτες κατέδειξαν έναν αιώνα, πριν οι Μπολσεβίκοι αναγάγουν την πολιτική της ειρήνης σε παγκόσμια αρχή κοινωνικού βίου, ότι μόνο με την ολόψυχη και καθολική συμμετοχή του λαού στα έργα της άμυνας και της απόκρου­σης κάθε είδους πολιορκίας, είναι δυνατόν να αχρηστευθεί η κάθε πολεμική μηχανή και να γελοιοποιηθεί ο ίδιος ο Θεός του πολέμου.

Προϋπόθεση για την ειρήνη είναι ασφαλώς και η κατάργηση του δικαίου, που αντλεί από την αλαζονεία της δύναμης του ο ισχυρότερος, για να καταπιέζει και να εκμεταλλεύεται τον ασθενέστερο. Προϋπόθεση για την Ειρήνη είναι όχι η ταχεία ανάπτυξη του ενός λαού και η καθυστέρηση του άλλου, όχι ο πόλεμος όλων εναντίον όλων, όπως δυστυχώς τον γνώρισαν οι λαοί της Γης δύο φορές στον 20ό αιώνα, αλλά τον γνωρίζουμε κάπως κι εμείς σήμερα. Γιατί κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί, ότι μετά την βόμβα στη Χιροσίμα ο πόλεμος έκλεισε το ναό του και παρεχώρησε το βρώμικο βωμό του για τις αγνές θυσίες στη θεότητα της Ειρήνης.

Ο στρατοκρατικός ιμπεριαλισμός, οπουδήποτε της Γης αναπτύσσεται, είναι η ύψιστη απειλή κατά της ζωής μας. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι τολμηροί ανάμεσα από όλους τους λαούς της Γης στρατεύονται σήμερα στο κίνημα που φουντώνει: στο κίνημα της Ειρήνης. Γιατί πιστεύουν ότι η ειρηνική συνύπαρξη των λαών δεν είναι ουτοπία, αλλά μια δυνατή πραγματικότητα. Οι ειρηνιστές της εποχής μας είναι οι ατρόμη­τοι σύγχρονοι Μεσολογγίτες, που τολεμούν να κάνουν γιουρούσι και να μπαίνουν ακόμη και μέσα στα πεδία των πυρηνικών δοκιμών, με σκοπό να τις ματαιώσουν,  που συσπειρώνονται και ζητούν να αποθαρρύνουν όλους εκείνους, που σχεδιάζουν ή διεξάγουν τους πολέμους.

Αυτός ο μεγαλειώδης ανθρωπιστικός σκοπός, που είναι το κορυφαίο δίδαγμα για όλη την ανθρωπότητα, όπως βγαίνει μέσα από το αίμα των νεκρών της Εξόδου του Μεσολογγίου, γίνεται βαθύτερα συνειδητός από όλο και περισσότερους ανθρώπους. Μόνο οι εργαζόμενοι απανταχού της Γης, όταν συνειδητοποιήσουν τους κινδύνους από την πολιορκία του οποιουδήποτε Ιμπραήμ και Κιουταχή της κάθε εποχής, μόνο οι εργαζόμενοι έχουν τη δύναμη να κάμουν την Έξοδο και να ανοίξουν το δρόμο για μια αιώνια ειρήνη επάνω στον πλανήτη μας. Η αιώνια ειρήνη δεν είναι πόθος ή άπιαστο όνειρο. Ο Νυμφίος της ειρήνης έρχεται εν τω μέσου της νυκτός και παραγγέλλει στους άρχοντες του κόσμου και στους λαούς της γης: "Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης!"

Δημοσθένης Γ. Γεωργοβασίλης

30

ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕMATA * 12 - 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1991
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
 ΠΗΓΗ