Η Έξοδος του Μεσολογγίου: 10 Απριλίου 1826 Γ!μεροσ
 |
| Πριν την Έξοδο μεταλαμβάνουν των Αχράντων Μυστηρίων |
Τὸ Μεσολόγγι ἒπεσεν… Ἡ Ἑλλάδα ὅμως ὄχι!
Ἡ πρώτη ἐντύπωση ἀπὸ τὴν πτώση τοῦ Μεσολογγιοῦ ἦταν ὅτι χάθηκε πλέον
τὸ πᾶν. Ὅτι ὁ ἱερός μας Ἀγώνας ψυχορραγοῦσε. Ἀλλὰ ὁ ἀντίκτυπος δὲν ἦταν,
ὅπως πρωτοφάνηκεν, θανάσιμος. Ἦταν ἀναστάσιμος, ἦταν σωτήριος. Τὸ ὑψηλὸ
παράδειγμα τοῦ Μεσολογγιοῦ, τὸ ἀχτιδοβόλο κλέος του, ἀναζωπύρωσε τὸ
πατριωτικὸ πνεῦμα καὶ σθένος. Καταλάγιασε τὴν ἐθνοφθόρο διχόνοια, ποὺ
εἶχε παραλύσει τὴν ἱερὴ προσπάθεια. Ἀνόρθωσε τὸ ἐθνικὸ ἠθικό.Ὅταν τὴν Μεγάλη Τετάρτη ἔφθασεν ἡ ἀπαίσια εἴδηση στὸ Ναύπλιο, ἡ Ἐθνικὴ Συνέλευση, μπροστὰ στὸ φαινομενικὰ ἀπροχώρητο ποὺ εἶχε δημιουργηθῆ, ἀποφάσισε ν’ ἀπευθυνθῆ στὸν Πρέσβυ τῆς Ἀγγλίας στὴν Κωνσταντινούπολη Κάνινγκ καὶ νὰ ζήτηση τὴ μεσολάβησή του γιὰ συμβιβαστικὴ λύση. Ἀναχαίτισε τὸ ἡττοπαθὲς πνεῦμα ὁ Κολοκοτρώνης. Ἀντιτάχθηκεν ἔντονα ὁ Δημ. Ὑψηλάντης καὶ ματαίωσε τὴν ἡττοπαθῆ ἀπόφαση μὲ ὑψηλόφρονη ἔγγραφη διαμαρτυρία του, ποὺ κατάληγεν ἔτσι:
«Σᾶς φοβίζει ἡ πτῶσις τοῦ Μεσολογγίου; Ἀφιερωθεῖτε, ὡς εἰς τὰς ἀρχὰς τοῦ Ἀγῶνος, εἰς τὴν χαρακτηριστικὴν ἐνέργειαν καὶ τὸν πατριωτισμὸν τῶν Ἑλλήνων. Τὸ στῆθος κάθε Ἕλληνος ἂς γίνη δεύτερον Μεσολόγγι!»
Καὶ πραγματικὰ ἔγινε! Ὅταν τὸν μῆνα Μάϊο τοῦ 1826 ἔφταναν στὸ Ναύπλιο σκελετωμένα καὶ μπαρουτοκαπνισμένα τὰ λείψανα τῆς Φρουρᾶς τοῦ Μεσολογγιοῦ (2.000 ἄντρες εἶχαν ἀπομείνει, ἄλλοι τόσοι εἶχαν σκοτωθῆ) ρίγη συγκίνησης διέτρεχαν τὸν πληθυσμό. Τοὺς ἐθαύμαζαν καὶ τοὺς ἔφλεγεν ἡ ἐπιθυμία νὰ τοὺς μιμηθοῦν, ν’ ἀποχτήσουν κ’ ἐκεῖνοι τὴ δόξα τους. Ἀπ’ αὐτὴ τὴν ψυχικὴ διεργασία ἐπωφελήθηκεν ὁ Διδάσκαλος τοῦ Γένους Γεώργιος Γεννάδιος. Ὁ Γεννάδιος ἀνέβηκε στὴ ρίζα τοῦ ἱστορικοῦ πλατάνου καὶ μὲ φλογερὸ πατριωτικὸ λόγο ἐτόνισε τὴν ἀνάγκη νὰ συνεχισθῆ καὶ πρὸς τοῦτο νὰ ἐνισχυθῆ οἰκονομικὰ ὁ Ἀγώνας. Ἑξήντα γρόσια μόνον ἦταν ὅλο κι ὅλο τὸ περιεχόμενο τοῦ Δημοσίου Ταμείου. Ἔβγαλε καὶ πρόσφερε πρῶτος ὅλες τὶς οἰκονομίες του —ὀκτὼ λίρες. Τὸν μιμήθηκαν ὅλοι. Ὁ ἔρανος γενικεύθηκε καὶ μὲ αὐτὸν τὸν οἰκονομικὸ πόρο ξεκίνησεν ἡ νέα φάση τῆς Ἐπαναστάσεως. Κολοκοτρώνης – Ὑψηλάντης – Γεννάδιος ἀξιοποίησαν τὴν κρίσιμην ἐκείνη ὥρα τὴ θυσία τοῦ Μεσολογγιοῦ καὶ ἡ Ἐλευθερία ἄνοιξε πάλι τὰ φτερὰ της ἐπάνω ἀπὸ τὴ ρημαγμένη χώρα…
Δεν περιορίστηκε στὸ ἐσωτερικό τῆς Ἑλλάδας ὁ ἀντίκτυπος τῆς θυσίας τοῦ Μεσολογγιοῦ. Ξαπλώθηκε σ’ ὅλον τὸν ἐξωτερικὸ κόσμο. Οἱ λαοὶ τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς συγκλονίστηκαν βαθύτατα ἀπὸ κατάπληξη, δέος καὶ θαυμασμό. Ἡ ἀντίδρασή τους ἐκδηλώθηκεν ἄμεσα. Στὸ Παρίσι, οἱ Γάλλοι φοιτητές, μόλις ἔφθασεν ἡ εἴδηση, συγκρότησαν αὐθόρμητη διαδήλωση. Ἦταν μεσάνυχτα. Βάδισαν πρὸς τὰ Ανάκτορα τοῦ Κεραμεικοῦ, προσκαλώντας τὸν Βασιλιᾶ τους νὰ ἀναμετρήση τὶς συνέπειες τοῦ σπαρακτικοῦ γεγονότος. Ὁ Κάρολος Δέκατος, διαπνεόμενος ἀπὸ φιλελληνικὰ αἰσθήματα, βγῆκε στὸ μπαλκόνι τῶν Ἀνακτόρων. Καὶ ἀναφώνησε: «Ζήτω οἱ Ἕλληνες! Θὰ τοὺς ἀκολουθήσωμε στὴν Κωνσταντινούπολη!»
Στὴν Ἀγγλικὴ Βουλή, ὁ Πάλμερστον, στὴ Γαλλικὴ οἱ Σατωμπριάν, Σαὶντ Ὀλὲρ καὶ ἄλλοι ἐκφωνοῦσαν θερμοὺς λόγους ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος. Στὴ Γερμανία ὁ Niebuhr καὶ ὁ Thiersch κινητοποιοῦν τὴν κοινὴ γνώμη. Ἔρανος ἀνοίγεται ὑπὲρ τοῦ Ἀγῶνος. Ὁ σοφὸς Γερμανὸς Βόσσιος προσφέρει ὅλη του τὴν περιουσία. Στὴν Ἐλβετία ὁ μέγας φιλέλλην Ι. Γ. Ἐϋνάρδος (ποὺ πολὺ δίκαια ὁ ἀγαπητὸς συνάδελφος Διοικητὴς τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης κ. Ἀγγελόπουλος ἐτίμησε πρὸ ἡμερῶν τὰ 200 χρόνια ἀπὸ τὴ γέννησή του) σπεύδει νὰ ἐνισχύση οἰκονομικὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ ἀπευθύνει συγκινητικὴ ἔκκληση γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῶν ὁμήρων τοῦ Μεσολογγιοῦ. (Ὁ Αὐστριακὸς διπλωμάτης Πρόκες Ὄστεν, ἀργότερα Πρέσβυς στὴν Ἀθήνα, εἶδε μὲ τὰ μάτια του νὰ πουλιέται, δυό-χρόνια μετὰ τὴν Ἔξοδο, στὸ σκλαβοπάζαρο τῆς Νουβίας μιὰ ὡραία Μεσολογγίτισσα γιὰ τρία πουγγιά.)
Ὅπως ἦταν φυσικό, βαθύτερα, πονετικώτερα συγκινήθηκαν οἱ ἄνθρωποι τοῦ Πνεύματος καὶ τῆς Τέχνης. Θαρρεῖς κι ἀναπτύχθηκεν συναγωνισμός, ποιὸς θὰ γράψη πρῶτος καὶ καλύτερος τὸν ὕμνο τῆς ἀθανασίας τοῦ Μεσολογγιοῦ. Ὁ Βίκτωρ Οὐγκὼ δημοσίευσε μακρὺ ποίημα. Ὁ Γκαῖτε ὁδηγεῖ τὸν Εὐφορίωνα τοῦ Φάουστ στὸ Μεσολόγγι, τὸν ὑψώνει σύμβολο τῆς Ἐλευθερίας, κατόπτρισμα τοῦ Βύρωνα, καὶ τοῦ ὑποβάλλει ὡραίους στίχους:
«Ὅλο ψηλότερα ν’ ἀνεβαίνω!
Ὅλο πλατύτερα νὰ βλέπω!»
Τὸ ψηλότερο ἀνέβασμα καὶ τὸ πλατύτερο ὅραμα ἦταν γιὰ τὸ μεγαλύτερο πνεῦμα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης τὸ κλέος τοῦ Μεσολογγιοῦ!
Ὁ Μύλλερ, ὁ Βερανζέρος, πολλοὶ ἄλλοι ποιητὲς ἀφιερώνουν ὠδὲς τους στὸ Μεσολόγγι, στὴν Ἑλλάδα. Ὁ Ἑλληνολάτρης Βασιλεὺς τῆς Βαυαρίας Λουδοβίκος Α’ (πατέρας τοῦ Βασιλέως Ὄθωνος) ψάλλοντας τὴ δόξα τοῦ Μεσολογγιοῦ, γράφει ἐμπνευσμένους, ὡραίους στίχους:
«Ἔνδοξον εἶχες τὴν τύχην, ὡς καμμία, πόλις ἄλλη
ποτὲ νίκη δὲν ὑπῆρξεν, ὡς ἡ πτῶσις σου, μεγάλη!
Ἡ πυρὰ τῶν ὑπονόμων ἀνυψώθη, ὡς φανὸς σου,
καὶ ἐφώτισε τὸ ὕψος τῆς ἀποθεώσεώς σου!
Τῶν ἐχθρῶν τὰ ὅπλα, ὄχί! Ὄχ’ ἡ δύναμη οὐτ’ ἐκεῖνα
ἀλλ’ ἡ ἐρινὺς τοῦ Ἅδη σὲ κατέστρεψεν —ἡ πεῖνα!»
Καὶ συνεχίζει γιὰ νὰ καταλήξη χαρακτηριστικά:
«Ἔπεσες κ’ ὑπὸ τὰ δύο συνετρίβη γόνατά σου
ὁ ἐχθρός σου καὶ τὸ μέγα ἔδειξες ἀνάστημά σου!
Ὁ δὲ γδοῦπος σου καθ’ ὅλην ἀντηχήσας τὴν Ἑλλάδα
ὅλων ὤπλισε τὰς χεῖρας μὲ τοῦ Ἄρεως τὴν δάδα!»
Μεγάλοι καλλιτέχνες, σὰν τὸν Ντελακρουά, τὸν Δαυὶδ ντ’ Ἀνζέ, ἀπαθανατίζουν σὲ ζωγραφικοὺς πίνακες καὶ γλυπτὰ τὴ δόξα τοῦ Μεσολογγιοῦ.
Δὲν ξέρω ἂν ποτὲ ἄλλοτε ἀναστατώθηκεν τόσον ὡραῖα, τόσον ἀναφλεχτικά, τόσον ἀνθρωπιστικὰ ἡ Κοινὴ Γνώμη τῆς Εὐρώπης. Ἰδοὺ κάτω ἀπὸ ποιὰν ἠλεκτρισμένη ἀτμόσφαιρα ὁ δαυλὸς τοῦ Καψάλη ἔφτασε νὰ δώση τὸ σύνθημα «πῦρ!» στὸ Ναυαρῖνο!
Καὶ τὰ μὲν διαδραματισθέντα στὴν Εὐρώπη μᾶς ἦταν γνωστά. Ἐκεῖνο ποὺ μ’ ἐντυπωσίασε τελευταῖα εἶναι ὅτι καὶ στὴν μακρινὴ Ἀμερική, ποὺ μόλις πρὸ 50 χρόνων εἶχεν ἀποκτήσει κ’ ἐκείνη τὴν ἀνεξαρτησία της, ὁ πνευματικός της κόσμος εἶχε ἀνάφλεξη παρόμοια μὲ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ. Ἡ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν βράβευσε πρόσφατα φιλολογικὴ ἐργασία τῶν ἐκεῖ Ἑλλήνων καθηγητῶν κ.κ. Μαρίου Βύρωνος Ραΐζη καὶ Ἀλεξάνδρου Πάπας. Στὸ ἔργο τους ἀποκαλύπτεται ὅτι 132 Ἀμερικανοὶ ποιητὲς εἶχαν ὑμνήσει σύγκαιρα τότε τὸν ἱερὸν ἀγῶνα τῆς Ἑλληνικῆς Ἀνεξαρτησίας. Ἰδιαίτερα ἕνας ἀνώνυμος καὶ ἄλλος μὲ τὸ ψευδώνυμο «Ἶρις» ὕμνησαν τὸ Μεσολόγγι μὲ τὰ ποιήματά τους. Καὶ προβλέπανε συνέχιση καὶ νικηφόρα ἔκβαση τῆς Ἐθνεγερσίας μας.
Ἂς ἐγγράψουμε στὸ Πάνθεον τῶν Φιλελλήνων Πνευματικῶν Συμπαραστατῶν τῆς Ἑλληνικῆς Ἐλευθερίας καὶ τοὺς Ἀμερικανοὺς Ποιητές. Ἂς εἴμαστε ὑπερήφανοι! Μπορεῖ οἱ ἐπίσημοι Ἰσχυροὶ νὰ μᾶς ἀδίκησαν πολλὲς φορές, ἀλλὰ οἱ λαοὶ πάντα στάθηκαν στὸ πλευρό μας. Καὶ οἱ λαοὶ εἶναι ποὺ λογαριάζονται. Οἱ λαοὶ εἶναι ποὺ ἐπιβάλλουν στὸ τέλος τὸ νόμο τοῦ Δικαίου. Οἱ λαοὶ πείθουν τελικὰ τὴν Ἱστορία κι ὄχι οἱ Καγκελλάριοι…
Ἂς εὐχηθοῦμε νὰ ἀναβλύση καὶ «σήμερα ἀπὸ τὶς βαθιὲς πηγὲς τῶν Λαῶν ἡ δύναμις ἐκείνη ποὺ θὰ μᾶς συμπαρασταθῆ καὶ θὰ συνυπερασπισθῆ τὰ δίκαιά μας. Ἡ μαρτυρικὴ Κύπρος ὑφίσταται σήμερα τὰ ἴδια φρικτὰ πάθη τοῦ Μεσολογγιοῦ. Ὁ Σταυρὸς τοῦ μαρτυρίου της ὑψώνεται περίβλεπτος καὶ συγκινητικὸς μέσα σ’ ὅλον τὸν παγκόσμιο χῶρο. Ἂς εὐχηθοῦμε νὰ παραμείνη καρτερόψυχη καὶ ἄκαμπτη, ὅπως τὸ Μεσολόγγι. Κι ἐμεῖς ὅλοι στὸ πλευρὸ της ἀποφασιστικοί, ἀνένδοτοι, ἐνθουσιώδεις. Ἂς εὐχηθοῦμε τοὺς ἐθνικοὺς καρποὺς ποὺ εἶχεν ἀποδώσει ἡ θυσία τοῦ Μεσολογγιοῦ, νὰ τοὺς ἀποδώσουν καὶ οἱ θυσίες τῆς Κύπρου.
Ἀλλὰ ποιὰ ἐσωτερικὴ ἀπόκρυφη δύναμη δημιούργησε τὸ ἀθάνατο Μεσολόγγι; Τὸ ἐτόνισα καὶ προηγούμενα: Ἡ Ψυχὴ τοῦ Γένους! Ὁ ἀείζωος καὶ παντοδύναμος αὐτὸς πυρήνας, ποὺ ἀποτελεῖ τὸ βαθὺ θεμέλιο καὶ τὸ ὑψηλὸ μαζὶ ἀέτωμα τῆς φυλετικῆς μας δομῆς καὶ τῆς δημιουργικῆς μας ζωτικότητας!
Ἐφ’ ὅσον ἡ Ψυχὴ τοῦ Γένους διατηρεῖ, μὲ τὸν ἀνεξάντλητο τονωτικὸ χυμὸ τῶν μεγάλων μας παραδόσεων, τὴ ζωντάνια της καὶ τὴ δυναμικότητά της, ἀσφαλισμένες θὰ εἶναι, ἐγγυημένες θὰ εἶναι στὰ χέρια τῆς Εἱμαρμένης οἱ τύχες τῆς Ἑλλάδος.
Αὐτὴ τὴ μεγάλη μας ἐθνικὴ κληρονομιά, τὴν Ψυχὴ τοῦ Γένους, ἔχομε ὅλοι χρέος ἱερὸ ὅπως τὴν παραλάβαμε, πανίσχυρη καὶ θεόπνευστη ἀπὸ τοὺς Προπάτορες, τέτοια νὰ τὴν παραδώσουμε καὶ στοὺς ἀπογόνους μας. Ὅσο ἡ Ψυχὴ τοῦ Γένους παραμένει ἁγνή, αὐθεντική, ἀβεβήλωτη κι ἀμόλυντη, ἂς εἴμαστε βέβαιοι ὅτι σὲ κάθε κρίσιμη περίσταση θὰ ἀξιωθοῦμε νὰ δημιουργήσουμε καινούργια Μεσολόγγια!
Ἂν τὸ θέλομε καὶ τὸ πιστεύομε, δὲν θὰ ἀρνηθῆ ποτὲ οὔτε τὴν πυρίτιδα τοῦ ‘Ανεμόμυλου, οὔτε τὸν δαυλὸ τοῦ Καψάλη, δὲ θὰ μᾶς ἀρνηθῆ ποτὲ τὸ θεοχάριστο ἠθικό του ἔναυσμα τὸ ἀθάνατο Μεσολόγγι!
Γ. Aθανασιάδης-Νόβας, myriobiblos.gr
Από «Το Εικοσιένα» Πανηγυρικοί Λόγοι Ακαδημαϊκών, εκδ. Ακαδημία Ἀθηνῶν, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήναι 1977.
«Έστησε ο έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη»
Αν βάλετε το στίχο αυτό δίπλα σε οποιονδήποτε άλλο και δεν τον βρείτε να υπερέχει, σίγουρα θα τον βρείτε να μην υπολείπεται. Το πολύ πολύ θα τον μετρήσετε ίσο στα καράτια. Νερό στο νερό, χρυσάφι στο χρυσάφι, φως στο φως. Και περιπλέον είναι ο πιο ελληνικός.
Ο στίχος αυτός του Σολωμού από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους είναι Ελλάδα. Είναι η λάμψη, η εμορφιά, η ανδρεία, η τιμή, ο θάνατος, η παντοσύνη. Και η αλήθεια ολόκληρη.
Ερωτά λοιπόν κανείς, είναι πολιτική ποίηση αυτός ο στίχος του Σολωμού; Και βέβαια είναι. Γιατί τον έπλασε η ψηλότερη ώρα της πολιτικής ιστορίας μας. Η μεγάλη Επανάσταση του ’21. Και μάλιστα ο ανθός της. Το Μεσολόγγι, που είναι το άωτον άκρο και το ακραίο λέπας της Επανάστασης. (Δ. Λιαντίνης, Τα Ελληνικά, σελ. 75)
Κι ένα υπέροχο βίντεο
Διονύσιος Σολωμός «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» Σχεδίασμα Γ’ – Ο Πειρασμός
Ποίηση: Διονύσιος Σολωμός
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
Αφήγηση: Ειρήνη Παππά
Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης & Χορωδία
Επεξεργασία-επιμέλεια: Sophia Drekou
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια