ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΌΠΟΥΛΟΣ
Ο Περικλής Γιαννόπουλος (Πάτρα 1869 – Αθήνα 8 Απριλίου 1910), λογοτέχνης, μεταφραστής και δοκιμιογράφος, υπήρξε ελληνολάτρης διανοητής. Ήταν γιος του Ιωάννη και της Ευδοκίας Θεοφράστου Χαιρέτη.
- Η ζωή και το έργο του
Ο Περικλής Γιαννόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα. Καταγόταν από την αρχοντική κρητική, βυζαντινής καταγωγής, οικογένεια Χαιρέτη, της οποίας μέλη είχαν εγκατασταθεί στην Πάτρα.
Γι' αυτό φέρεται ότι επηρεάστηκε ιδιαίτερα από το έργο του θείου του Εμμανουήλ Χαιρέτη.
Τελείωσε το Α' Γυμνάσιο Πατρών το 1887 κι έπειτα παρακολούθησε μαθήματα Ιατρικής για ένα χρόνο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και άλλα δύο χρόνια στο Παρίσι. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, όμως, εγκατέλειψε τις σπουδές του και πήγε για οχτώ μήνες στον αδελφό του στο Λονδίνο, όπου μελέτησε αγγλική και γαλλική λογοτεχνία.
Όταν επέστρεψε στην Αθήνα, γράφτηκε στη Νομική Σχολή. Άρχισε από το 1894 να δημοσιεύει μεταφράσεις ποιημάτων των Ντίκενς, Πόε, Πιερ Λοτί, Ουάιλντ, Μποντλέρ, Μιρμπό, Τελιέ, καθώς και δικά του «πεζά ποιήματα». Από το 1899 αρθρογραφούσε στις εφημερίδες Ακρόπολις, Το Άστυ, Εστία κ.ά. και στα περιοδικά Κριτική, Παναθήναια, Ο Νουμάς κ.ά., χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα όπως Λωτός, Απολλώνιος, Νεοέλλην, Μαίανδρος, Θ. Θάνατος.
Με εντελώς προσωπικό ύφος και γλώσσα, εξέφρασε με πάθος τις ελληνοκεντρικές του ιδέες και κατήγγειλε τα κατ' αυτόν αίτια της ελληνικής κακοδαιμονίας - προπαντός την ξενομανία, τον "φραγκοραγιαδισμό" όπως τον ονόμασε ο ίδιος.
Το 1906 εξέδωσε ως αυτόνομο βιβλίο το «Νέον Πνεύμα», και το 1907 την εκτενέστερη «Έκκλησι προς το Πανελλήνιον Κοινόν» - τα ιδεολογικά του μανιφέστα.
Οι «περικλογιαννοπούλειες» ιδέες, όπως αποκλήθηκαν, προκάλεσαν αντιδράσεις στην Αθήνα της εποχής.
Από άλλους θεωρήθηκε απλώς ρομαντικός και «ωραίος τρελός», από άλλους υβριστής, άλλοι όμως αναγνώρισαν την πρωτοτυπία του και εμπνεύστηκαν από αυτόν (ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Άριστος Καμπάνης, ο Παύλος Νιρβάνας, ο Σπύρος Μελάς δημοσίευσαν πολύ εγκωμιαστικές κριτικές, ο Ίων Δραγούμης έγινε αδελφικός του φίλος, και αγωνίστηκε μετά τον θάνατο του Γιαννόπουλου να κάνει το όραμα του φίλου του πολιτική πράξη).
Ο Άγγελος Σικελιανός θα ακολουθήσει δική του, πρωτότυπη ελληνοκεντρική πορεία, θα υμνήσει όμως και αυτός τον Γιαννόπουλο και βεβαίως δεν θα μείνει ανεπηρέαστος από αυτόν.
Αν και ο Γιαννόπουλος έγινε πολύ γνωστός και είχε αφοσιωμένους φίλους στον πνευματικό κόσμο των Αθηνών (τόσο για το πρωτότυπο, ελληνοκεντρικό, παθιασμένο πνεύμα του, αλλά επίσης και για τον "μποέμικο" και άκρως φιλελεύθερο για τα συντηρητικά ήθη της εποχής τρόπο ζωής του - κατά τις μαρτυρίες μάλιστα υπήρξε και ωραιότατος άνδρας), εν τούτοις δεν είχε την ευρύτερη αποδοχή που ποθούσε ως συγγραφέας, πόσο μάλλον να αναμορφώσει κατά το όραμά του την ελληνική κοινωνία.
Στις 8 Απριλίου 1910, ο Περικλής Γιαννόπουλος, όπως είχε προσχεδιάσει με κάθε λεπτομέρεια πολύ καιρό πριν, στεφανωμένος, καβάλησε το άσπρο άλογό του και μπήκε μαζί του στη θάλασσα του Σκαραμαγκά.
Εκεί αυτοκτόνησε με μία σφαίρα στο κεφάλι.
Προηγουμένως είχε κάψει πολλά ανέκδοτα έργα του (κατά μαρτυρίες μια εργασία περί της αρχιτεκτονικής, καθώς και διηγήματα φαντασίας), σημειώνοντας ότι αφού η «Ελληνική Φύσις» τα ενέπνευσε στον ίδιο, θα τα ενέπνεε και σε άλλους στο μέλλον.
Το νεκρό σώμα του το έβγαλαν τα κύματα στην στεριά δέκα μέρες μετά. Πριν ταφεί, δύο άγνωστες κυρίες στόλισαν τον νεκρό με λουλούδια (πιθανότατα η Σοφία Λασκαρίδου).
Ο θάνατος, ο τρόπος μάλιστα του θανάτου του Περικλή Γιαννόπουλου συγκλόνισε την κοινωνία και τον τύπο της εποχής περισσότερο σπό ότι τα έργα του όσο ζούσε.
Για πολλές ημέρες δημοσιεύονταν λεπτομέρειες για τον τρόπο του θανάτου του, ενώ ποιητές όπως ο Παλαμάς, ο Σικελιανός, ο Μαλακάσης και η Μυρτιώτισσα του αφιέρωσαν ποιήματα.
Ο Ίων Δραγούμης υπέθεσε πως ο Γιαννόπουλος, ως λάτρης του ωραίου, δεν ήθελε να γεράσει.
Ο ψυχίατρος και λογοτέχνης Πέτρος Χαρτοκόλλης θεωρεί πως ο Γιαννόπουλος οδηγήθηκε στην αυτοκτονία εξαιτίας όλων μαζί των παρακάτω παραγόντων:
Ένιωσε ότι έφθανε στην εξάντληση της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, ότι δεν είχε άλλο τίποτε πια να προσφέρει πια, ούτε μπορούσε να αναμορφώσει την ελληνική κοινωνία, απογοητεύθηκε από τη μη ευόδωση με γάμο της ερωτικής σχέσης του με την Σοφία Λασκαρίδου, ζωγράφο και χειραφετημένη γυναίκα της εποχής και, τέλος, ως ρομαντικός, του ασκούσε έλξη ο θάνατος.
- Απόψεις και αποσπάσματα από το έργο του
Η ελληνικότητα στις τέχνες, κατά τον Γιαννόπουλο
Κατά τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, «Ο Περικλής Γιαννόπουλος υπήρξεν ο μεγαλείτερος, ο ευγλωττότερος και ο φωτεινότερος απόστολος του κατά φύσιν ελληνικού ζην.
[... ] ηγωνίζετο να καταδείξη όχι απλώς και μόνον ότι το ελληνικόν είναι το μόνον αρμόζον, αλλά και ποίον είναι αυτό το ελληνικόν.»
Την ελληνικότητα αυτήν, το «κατά φύσιν» του Έλληνα, από την πολιτική και τήν κοινωνία μέχρι τις τέχνες, ο Γιαννόπουλος το ανήγαγε στην «Ελληνικήν Φύσιν».
Στην Φύση έψαχνε την αρχή των πάντων. Και πριν την Ιστορία, την κοινωνία και την πολιτική, ο Γιαννόπουλος, την πρώτη και βασική στρέβλωση και απομάκρυνση από την Ελληνική Φύση την εντοπίζει στις τέχνες.
Για να αποσαφηνίσει ο Γιαννόπουλος τις θεμελιώδεις αρχές της ελληνικότητας στις τέχνες (Ζωγραφική, Γλυπτική, Αρχιτεκτονική, Μουσική κ.ά.), από τις οποίες, κατ' αυτόν, λόγω της ξενομανίας, συμπλέγματος κατωτερότητας έναντι της Δύσης, η νεώτερη ελληνική κοινωνία είχε απομακρυνθεί, δεν θέτει ως βάση οποιαδήποτε τέχνη, ρυθμό ή τεχνοτροπία, αλλά αυτή καθαυτή την Ελληνική Φύση.
Ορίζει τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της «Ελληνικής Γραμμής» και του «Ελληνικού Χρώματος», όπως αυτά απορρέουν φυσικά από την «Ελληνική Γη» και το «Ελληνικό Φως» γύρω του. Τις θεμελιώδεις του αρχές για τις τέχνες, αναπτύσσει στα έργα του «Ἑλληνικὴ Γραμμή» (1903) και «Ἑλληνικὸν Χρῶμα» (1904). Συγκεκριμένα, κατά τον Γιαννόπουλο:
α) Η Ελληνική Γραμμή χαρακτηρίζεται από σαφήνεια, διαύγεια, καθαρότητα, απαλότητα, καμπυλότητα, λυγεράδα, χάρη, αρμονία του συνόλου αλλά ποικιλία των λεπτομερειών.
β) Το Ελληνικόν Χρώμα χαρακτηρίζεται από: αϋλότητα, ελαφρότητα, με βασικά χρώματα το κυανό και το χρυσό, αλλά και ποικιλία στις λεπτομέρειες και διαρκείς παραλλαγές και παιχνίδισμα σε ολόκληρο φάσμα λεπτοτάτων αποχρώσεων.
«Αὐτὸς ὁλόκληρος ὁ Γήινος Γραμμικὸς καὶ Χροϊκὸς Χορός, ὁ ὑμνῶν τὴν Δόξαν τοῦ Παγκάλου Τρελλοθεοῦ τῆς Ἑλλάδος», σημειώνει με εκστατικό οίστρο ο Γιαννόπουλος, αυτά τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της Ελληνικής Φύσης πρέπει να καθορίζουν και κάθε έκφανση της Ελληνικής Τέχνης, όπως καθορίζουν και την ψυχή, τον χαρακτήρα του Έλληνα:
«σὰν τὴν παλαιάν μας τέχνην, ὅπου ὅλα φαίνονται ἀδελφά, καὶ ὅμως κανὲν δὲν ὁμοιάζει μὲ τὸ ἄλλο [...] σὰν τὸν Ἕλληνα ὁ ὁποῖος εἶναι εἷς εἰς τὸ σύνολον καὶ εἰς κάθε βῆμα ποτὲ ὅμοιος, [ἡ ἑλληνικὴ γραμμὴ] ἀποδεικνύουσα καὶ αὐτὴ τὴν ὅλην μας φύσιν, ἧς ἓν τῶν ριζικῶν διακριτικῶν της εἶναι: ἡ ἑνότης τῶν σπουδαίων χαρακτηριστικῶν καὶ ἡ ἄπειρος ποικιλία τῶν δευτερευόντων [...] ἡ χαρακτηριστικὴ ἑνότης τοῦ συνόλου Ἑλληνισμοῦ καὶ Ἕλληνος καὶ ἡ ἄπειρος ποικιλία τῶν μερῶν, ὅπως ἀποδεικνύεται καὶ χωρογραφικῶς καὶ χρωματικῶς καὶ γραμμικῶς».
«Ο Χριστιανισμός ενώ αφ” ενός εφαίνετο σώζων την Φυλήν και την διέσωζε πράγματι εν μέρει αφ” έτερου όμως υπήρξε και είναι και τώρα γενικώς:
ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ.
Ο Εγκληματίας Καλογερισμός ο πάντοτε εμπνέων την αποθάρρυνσιν εις την φυλήν και υπό τους Αυτοκράτορας, ο φωνάζων και εξηγών όλα ως Τιμωρίαν Θεϊκήν, ο ξεσβερκωμένος ότι επέσαμεν ένεκα των αμαρτιών μας, ήτο ευτυχής να απαλλαχθή του Αυτοκράτορος και να ΜΟΝΟΚΡΑΤΟΡΗΣΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΣ και κατά το μέγα μέρος Πραγματικώς, πραγματοποίησις ονείρου του, που δεν την εφαντάσθη ποτέ του από της Ιδρύσεως του Χριστιανισμού μέχρι της ημέρας της Πτώσεως. Τον Τούρκο δεν τον έμελλε τίποτε, διότι ο Τούρκος θέλει μόνον να δουλεύης και να μην τον ανησυχής.
Όταν τον παρασκοτίσης, σύντομα σου κόβει το κεφάλι και ησυχάζεις και συ κι αυτός μαζύ.
Ούτω ο Καλογερισμός ευρέθη περίφημα, θαυμάσια, διδάσκων ότι εκ Θεοΰ το Κακόν, λέγων γύρισε κι απ” άλλο μέρος να σε χαστουκίσουν, και λέγων εις τον Ελληνισμόν Κύριε δεν είμαι μόνον ιδικός Σου αντιπρόσωπος, δεν ανήκω μόνον σε σένα, εγώ είμαι Κύριος και Αντιπρόσωπος και προστάτης όλων των Χριστιανών της Ανατολής.
Αυτός είναι ο μοναδικός Λόγος, της εντελώς απιστεύτου και αφαντάστου ΔΟΥΛΕΙΑΣ της φυλής επί τόσους αιώνας.»
- Έγραψαν για τον Περικλή Γιαννόπουλο
Χαρακτηρίστηκε από τους ομόδοξούς του πατέρας του πνευματικού κινήματος του ελληνοκεντρισμού και του ελληνικού εθνικισμού, «ο εξοχώτερος των νέων Ελλήνων», «ο μεγαλείτερος, ο ευγλωττότερος και ο φωτεινότερος απόστολος του κατά φύσιν ελληνικού ζην», «άγιος της ελληνικής νεολαίας», «αηδόνι της ελληνικής γης», «μάγος της ελληνικής γλώσσας», ή ακόμη, απλά και πάνω απ' όλα, «ο Έλλην».
Και ακόμη, αισθητικός της ελληνικότητας, σουρεαλιστής πριν τον σουρεαλισμό5, οικολόγος πριν το οικολογικό κίνημα, Εθνικός αλλά και Βυζαντινός μαζί, «ξανθός ιππότης», μποέμ, χίππης και δανδής μαζί, αναρχικός και σαμουράι, ρομαντικός, ιδιόρρυθμος, δριμύς κατήγορος της κοινωνίας της εποχής του.
Ο Ίων Δραγούμης έγραψε για τον Γιαννόπουλο:
«...μου φάνηκε σαν τον βοριά τον παγωμένο που μανιασμένος σαρώνει τους βρώμικους από μικρόβια αέρηδες και από κάθε βρώμα ή σκουπίδι καθαρίζει τον κόσμο...
Σ' αυτού τον ρυθμό τη ζωή μου τονίζω.»
Ποιητές και καλλιτέχνες τον ύμνησαν (Κωστής Παλαμάς («ο Αντίνοος έφηβος, ο πιο λαμπρός που ζούσε»), Άγγελος Σικελιανός («Κι έφερε η φήμη ... μοναχό κριτή τον Ήλιο»), Μιλτιάδης Μαλακάσης («σ' ευλάβεια μνήμης, ω Απολλώνιε ζήσε, Νέος μαζί κι Αρχαίος»), Μυρτιώτισσα («Ευγενικέ μας φίλε...»)) και εμπνεύστηκαν από αυτόν (Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης και, κατά τον Στέφανο Μπεκατώρο, η Γενιά του ’30, Δημήτρης Πικιώνης, Άρης Κωνσταντινίδης, Γιάννης Τσαρούχης, Κώστας Φέρρης, Λίνος Καρζής, Γιώργος Κατσίμπαλης, Αγγελική Χατζημιχάλη κ.ά.)
Και κατά τον καθηγητή Νεοελληνικών Σπουδών, Δημήτρη Τζιόβα, η προσέγγιση του Περικλή Γιαννόπουλου για την ελληνικότητα επηρέασε μερίδα της γενιάς του 1930 και πυροδότησε ζωηρές συζητήσεις μεταξύ των εκπροσώπων της, αν και δεν αποδέχθηκαν όλοι τις αισθητικές του αντιλήψεις (για παράδειγμα, οι Γεώργιος Θεοτοκάς και Άγγελος Τερζάκης διαφώνησαν έντονα με την ανάδειξη του Γιαννόπουλου από τον Ανδρέα Καραντώνη, στον οποίο οφείλεται και το αφιέρωμα των Νέων Γραμμάτων για τον Γιαννόπουλο, το 1938).
Ο Τζιόβας αναφέρει πως ο Γιαννόπουλος επηρέασε και τους Κωνσταντίνο Τσάτσο, Γιώργο Σαραντάρη και Στράτη Μυριβήλη.
***
Παρακάτω παρατίθενται μερικά από τα σημαντικότερα αποφθεύγματα του σχετικά με τον Ελληνισμό και περί αυτού ..
1. Ντροπή Σας να συζητάτε με τον Σκυλόφραγκο αν η Μακεδονική Σας Γη είναι Δική Σας Γη. Και να τον πείσεις, δεν τον πείθεις το Ληστή. Ή μόνος του ή με Σμπίρους βαλτούς θα προσπαθήσει να Σας πάρει κάθε Γη.
Οι Πολιτισμοί που Σας έμαθαν οι Δασκαλοτσούσιδες να προσκυνάτε μπρούμυτα, Σας καμπανίζουν κατάμουτρα με άγρια χαστούκια: Η ΜΟΝΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΠΑΘΙ.
2. Ο Φίλιππος ήδη τα είχε βγάλει πέρα με όλους τους Ρωμιούς. Ήδη είχεν ειπεί στον υπερτέλειον μεν Ρήτορα, αλλά στενοκέφαλον και στεγνοκέφαλον δυσκοίλιον και γρουσούζικον Τοπικιστήν, που εφοβέριζε την Άρτα από την Πνύκα: ΣΚΑΣΜΟΣ.
3. Λοιπόν όπως ο Αριστοτέλης έφτιανε τον Κόσμο στο χαρτί, ο Αλέξανδρος εθεμελίωνε και αρχιτεκτονούσε, κατά τον Ελληνικό τρόπο και διά του Ελληνισμού, διά πάντα, τον Κόσμον στην Γη.
4. Ελληνική φυλή ο μεγαλύτερος Εχθρός Σου είναι: Ο ΕΑΥΤΟΣ ΣΟΥ.
5. Λένε ότι ο Έλληνας ζυγό δεν υποφέρει στον λαιμό του. Πρόληψις. Αυτοκολακεία. Το γεγονός είναι ότι πετά μεν τον κακοβαλμένο ζυγό, αλλ’ όταν τον καργάρεις καλά στο λαιμό του, κανένας Λαός δεν τον βαστά φρονιμότερα. Διότι ο Έλλην είναι μεν κατεργάρης, αλλά είναι και ΣΟΦΟΣ. Λένε ότι ο Έλληνας είναι Δημοκράτης. Ενώ, εκτός του ότι εβασιλεύθη και Αυτοκρατορεύθη περίφημα, τα περισσότερα από τα Αβασίλευτα Πολιτεύματά του και τα Παμπάλαια και τα χθεσινά του Ζυγού και του Αγώνος ήσαν μάλλον Ολιγαρχικά Αριστοκρατικά. Ο δε γενικός τύπος της Κοινότητος είναι μάλλον, ολιγαρχική Αριστοκρατία.
6. ΕΛΛΗΝΙΚΗ Φυλή είσαι ΑΝΗΘΙΚΟΣ: διότι θέλεις οι Φραγκικοί Στρατοί και Στόλοι να Σου φυλάν τ’ αμπέλια ΣΟΥ.
7. ΕΛΛΗΝΙΚΗ Φυλή δε μας λες: ΚΟΚΟΤΑ κατάντησες και δε Σε μέλει και δε μιλάς για τίποτε άλλο παρά ποιος Φράγκος σε χάιδεψε και ποιος σε φίλησε και τίνος αρέσεις;
8. Ζωντόβολα μη φοβάσθε την ΑΛΗΘΕΙΑ. Η Αλήθεια δεν σκοτώνει· τα ΨΕΜΑΤΑ καταθάπτουν τους Λαούς.
9. Η μεγαλύτερη αξία του Χριστιανισμού δι’ Εμάς είναι, ότι μας αποδεικνύει τον Ειδωλολατρισμόν και την Γνησιότητά μας, υπό όλα τα φορέματα.
10. Η από της εμφανίσεως του Εβραϊσμού θρησκομανής και μισαλλόδοξος κατάστασις των ανθρώπων, η σύρριζα αντιφυσική και σύρριζα ΑΝΗΘΙΚΟΣ, η κατασαπίσασα αιώνας και τον Φραγκόκοσμον, είναι απόρροια του έκτοτε εμβολιασμού των Ανθρώπων με τον λυσσασμένον Εβραϊκόν ΙΟΝ ΘΕΟΜΑΝΙΑΣ. Πριν ούτε ο ένας Θεός ήθελε να σκοτώσει τον άλλον, ούτε κανείς ήθελε να ξεπατώσει όλους διά να μοναρχήσει αυτός. Πριν οι άνθρωποι δεν εθεομανούσαν, όπως κάνουν έκτοτε.
11. Από της Πτώσεως ο Ελληνισμός περιπατεί στον Κόσμο με το ΕΝΑ μόνον Εγκεφαλικό Ημισφαίριο, σαν άνθρωπος που του πριόνισαν στη μέση και καθέτως το κεφάλι.
12. Εις το Βυζαντινόν Σημείον και Σταθμόν, πρέπει να στέκεται ο Έλλην, διά να εννοή σωστά τα πριν του, τα έκτοτε και τα τώρα.
13. Εάν ο Τούρκος επείραζε τον ΚΑΛΟΓΕΡΟΝ ο Ζυγός θα ήτο αδύνατον να συγκρατηθή, θα ανετινάσετο τάχιστα εις τον αέρα. Αλλ’ ο Τούρκος μεγαλοφυώς περιποιηθείς τον Καλόγερον, παραχωρήσας εις αυτόν, ό,τι ποτέ οι Αυτοκράτορές μας χάριν του Εθνικού Σκοπού δεν του επέτρεψαν, μοιράσας μαζί του τον Δεσποτισμόν, διά μιας μόνης πράξεως εστερέωνε δι’ αιώνας την Κατάκτησίν του.
14. Η μόνη διαφορά που υπάρχει μεταξύ Τούρκου και Καλογέρου είναι μόνον ότι ο ένας φορεί μαύρο και ο άλλος κόκκινο φέσι.
15. Ο Χριστιανισμός ενώ αφ’ ενός εφαίνετο σώζων την Φυλήν και την διέσωζε πράγματι εν μέρει, αφ’ ετέρου όμως υπήρξε και είναι και τώρα γενικώς: ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ.
16. Ο Ζυγός έπλασε και απεκρυστάλλωσε τους τρεις Κυριοτάτους, γενικότατα και βαθύτατα κυριαρχούντας Πανελληνίους Τύπους που διευθύνουν κατά βάθος την φυλήν, Προ, Κατά και Μετά τον Αγώνα, έως τώρα, δίδουν έκτοτε έως τώρα την μορφήν του Πνεύματος και της ψυχής του καθενός και του συνόλου των Ελλήνων: ΤΟΝ ΚΑΛΟΓΕΡΟ, ΤΟ ΔΑΣΚΑΛΟ, ΤΟΝ ΕΜΠΟΡΟ.
17. Διά να είναι η Φυλή εις το Χάλι που είναι, φανερόν ότι οι Τωρινοί Έλληνες είσθε οι χειρότεροι που υπήρξαν ποτέ.
18. Το Πνεύμα δεν είναι ούτε ΧΗΡΑ αναξιοπαθούσα, ούτε ΟΡΦΑΝΟ Κουλό ή Στραβό. Και αλοίμονον εις τον Λαόν εκείνον που έχει τόσην λίγην συναίσθησιν του πολυτιμοτάτου αυτού Οργάνου Ζωής, της ιδικής του Ζωής, ώστε να φαντάζεται ότι ΣΥΝΔΡΑΜΕΙ το Πνεύμα!!
19. Θέλομεν λοιπόν ελληνικήν μουσικήν. Και θέλομεν μίαν αρχήν, ένα πυρήνα πρώτον, ένα συστηματικόν σχολείον θεωρητικής ερεύνης της μουσικής αυτής. Και εάν το Ωδείον, το οποίον έπρεπε από της πρώτης ημέρας, να είναι το σχολείον αυτό, ο σκοπός αυτός, η ψυχή αυτή, η εργασία αυτή, και ώφειλε να το έχει κάμει ήδη, δεν το έκαμε, δεν το κάμνει, δεν έχει σκοπόν να το κάμει, και εννοεί όπως ήτο, όπως είναι, να εξακολουθήσει ον, δηλ. όχι ελληνικόν Ωδείον, αλλ’ Odéon, ας μείνει μέχρις ότου υπάρξουν διευθυνταί και Συμβούλια, έχοντα συναίσθησιν της ελληνικής των εθνότητος και των καθηκόντων των προς το Έθνος. Εάν κάθε -είον πρέπει να είναι ελληνικόν Φονείον ας παραθερίζει εδώ, μας είναι αδιάφορον.
20. Η δύναμις λοιπόν του Φωτός, ο διαπερασμός αυτού, η διαφάνεια του αέρος, η διαυγεστάτη Γραφή της Γραμμής είναι καταπληκτική. Εις οιονδήποτε ύψωμα και αν αναβήτε βλέπετε ένα κόσμον ολόκληρον. Έχετε διά της οράσεως την αίσθησιν παντός ό,τι σας περιβάλλει.
Όλα από των μεγάλων μέχρι των μικροσκοπικών: Φαίνονται. Το κάθε τι όσον μικρόν και αν είναι, θέλει να φαίνεται σαν Έλλην πηγαίνων περίπατον. Και τόσον όλα θέλουν να φαίνονται, και φαίνονται τόσον, ώστε μετά την δύσιν ένα λεπτόν δένδρον ιστάμενον έσωθεν του σκιερού ανατολικού τείχους της Ακροπόλεως και γραφόμενον τριχοειδώς εις το όπισθέν του φωτεινότερον αέρα λέγει... εις τον περιπατητήν της Ζαππείου πλατείας μέχρι της ογδόης εσπερινής ώρας: Φαίνομαι και εγώ.
21. Η ξενομανία είναι χωριατιά. Είναι προστυχιά. Είναι κουταμάρα. Είναι αφιλοτιμία. Είναι αφιλοπατρία. Και είναι ξυπασιά. Και είναι αμάθεια.
22. Η αληθής αγάπη των πραγμάτων δεν είναι η τυφλή υμνωδός, αλλ’ η ειλικρινώς και γενναίως λέγουσα την αλήθειαν, η ζητούσα το βέλτιον ολοέν.
23. Και δεν υπάρχει καθαρότερον συμφέρον διά τους καλλιτέχνας ενός λαού από του να κατορθώσουν να παρουσιάσουν μίαν τέχνην πρωτότυπον. Και δεν υπάρχει καθαρότερον συμφέρον διά πάντα καλλιτέχνην από του να κατορθώσει να παρουσιάσει έργον πρωτότυπον. Δι’ αυτό οι καλλιτέχναι παντός Έθνους εκφράζουν τον ιδικόν των κόσμον, ον αισθάνονται και νοούν και δύνανται να μελετήσουν και αναπαραστήσουν καλύτερα παντός άλλου.
24. Το Ελληνικόν Πνεύμα του λήγοντος από του Αγώνος Αιώνος ―Πνεύμα Αερολογικόν― εφάνη Ανικανότατον να εννοήσει την ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ. Το Ελληνικόν Πνεύμα του λήγοντος Αιώνος εφάνη Ανικανότατον να εννοήσει σαφώς, πρώτον την Φυσιολογίαν του Έλληνος και δεύτερον την Φυσιολογίαν της Ελληνικής Φυλής, ίνα διά των δύο μοναδικών αυτών ριζικών μέσων, εννοήση το Παρελθόν Αυτής ολόκληρον μέχρι της Επαναστάσεως, καθώς και το Παρόν, ούτω δε εκ της τριπλής γνώσεως, ασφαλώς οδηγούμενον, διαγράψη Σαφέστατα τας Βάσεις της Δημιουργίας του ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.
25. Η διπλή αυτή ριζική Άγνοια, της Φυσιολογίας του Έλληνος και της Φυσιολογίας της Φυλής ―Άγνοια υπερβαίνουσα κάθε Φαντασίαν― καθιστώσα ακατανόητον και τον Έλληνα του Παρελθόντος και τον Έλληνα του Παρόντος, καθιστώσα ακατανόητα και άχρηστα όλα τα Παρελθόντα, και όλα τα Παρόντα, είναι η εσωτάτη αιτία του χαώδους εν τω σκότει μουρλοστροβιλισμού, του αδιεξόδου Πανζουρλισμού όλων ανεξαιρέτως των Ελληνικών ζητημάτων, είτε Ιστορικών είτε Αρχαιολογικών, είτε Πολιτικών, είτε Ιδεολογικών, είτε Φιλολογικών, είτε Καλλιτεχνικών, είτε Διπλωματικών, είτε Στρατιωτικών, είτε Κοινωνικών, είτε Γλωσσικών, είτε Παρελθόντων, είτε Παρόντων, είτε Ελλαδικών, είτε Πανελληνίων. Διότι είναι πανολέθριον να μη ομολογείται, ότι η Ελλάς είναι χώρα Παράφρων, απ’ αυτής ακόμη της μακρινής ημέρας, καθ’ ην οι δύο Μαυρομιχάλαι, εμαχαίρωσαν και επιστόλισαν τον Καποδίστριαν.
26. Μη Σας ξαφνίζει η χαμηλότης της Γλώσσης. Κανένα γλωσσικόν κατέβασμα δεν θα κατόρθωνε να ζωγραφίσει την ποταπότητα των Ελλαδικών Πραγμάτων.
27. Η Ιστορία του Αιώνος αυτού εγράφη υπό την Χαντζάραν των Κλεφτών και υπό το τακούνι των Βουλευτών. Και με ΨΕΥΔΗ δεν δημιουργούνται ΕΘΝΗ.
28. Οι Κλέφται ελευθέρωσαν την Ελλάδα και αμέσως έπειτα την ΕΣΚΟΤΩΣΑΝ.
Εδημιουργήθη ένας Εθνικός Εγκέφαλος, με Πελώριον, με εξωτερικόν κούπωμα, αλλά ΑΔΕΙΑΝΟΣ, σαν το εσωτερικόν της Αγίας Σοφίας τώρα.
29. Το απελπιστικόν είναι η κατάστασις του Ελλαδικού Πνεύματος. Ουδέποτε το Ελληνικόν Δαιμόνιον κατήντησεν εις τοιαύτην αποχαύνωσιν, εις τοιούτον αφανισμόν. Το Ελλαδικόν Πνεύμα απεκρυσταλλώθη, εις ένα ανυπόφορον Βλακόπνευμα. Βλαξ τέλειος, σαν πρέσβυς και σαν υπουργός εξωτερικών, ένα Είδωλον διπρόσωπον, σαν τους Ερμάς των παλαιών μας δρόμων. Μιστριώτης Ψυχάρης με την μίαν όψιν, απολίθωμα Βλακοδιδασκαλικού Μπαμπούλα, με την άλλην, αποκρυστάλλωμα μειδιάματος Αυταρέσκου Βλακοκατεργάρη. Το καταχρεωκοπημένον Ελλαδικόν Βλακόπνευμα, το ναυαγήσαν καθ’ όλας του ανεξαιρέτως τας αενάους επιχειρήσεις, απεκοκκαλώθη: Θρησκευτικός κοιλοτυμπανισμός. Πολιτικός Κραβαριτισμός. Διπλωματικός Αποστραβωμός. Επιστημονικός Κομπογιανιτισμός και αναιδέστατος διαφημισμός. Στρατιωτικός Περικλετισμός. Ναυτικός Φασουλισμός. Κοινωνικός Σαπισμός, Εμπορικός Σαραφισμός. Ιδεολογικός Τσουμπεδισμός. Φιλολογικός Φουστανελισμός και Καλλιτεχνικός πανελλαδικός γκαρικτικότατος Γαϊδουρισμός.
30. Έναν ολόκληρον Αιώνα καταβεβηλώνετε αποτρόπαια τους Πρώτους Ναούς της Φυλής. Και οι Ωραίοι Θεοί εκδικούμενοι Σας μετεμόρφωσαν εις ΧΟΙΡΟΥΣ.
31. Όταν η Ξετσίπωτη Γύφτισσα ―η Τωρινή Ρωμηοσύνη― πετάξει τα παλιοχρώματά της και φορέσει τα Χρώματα της Γης της, τότε θα υπάρξει Χροϊκώς: ΕΛΛΑΣ.
32. Οι Τωρινοί έχουν φάγει: ΤΡΕΛΛΟΧΟΡΤΟΝ και έχουν πίει: ΤΡΕΛΛΟΝΕΡΟΝ. Φεύγουν από την ΗΜΕΡΑΝ και πηγαίνουν εις την ΝΥΚΤΑ. Ζητούν από την Νύκτα τα έργα της Ημέρας. Ζητούν από την ΝΥΚΤΑ τας ΤΕΧΝΑΣ... ΓΡΑΜΜΩΝ και ΧΡΩΜΑΤΩΝ... Πηγαίνουν εις το Έρεβος να ιδούν το Φως. Εις το ΠΑΡΙΣΙ...ΜΟΝΑΧΟΝ.
33. Το Φόντο της όλης, της αρχήθεν έως τώρα Ευρωπαϊκής Ζωγραφικής, γενικώς και μαθηματικώς ακριβώς είναι ΜΑΥΡΟΝ. Αντικαταστήσετε αυτό με ΗΛΙΟΝ, ΗΛΙΟΝ, ΗΛΙΟΝ, Ήλιον, ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΧΡΥΣΟΝ και έχετε την ιδέαν της Ελληνικής Ζωγραφικής. Και αυτό προς το παρόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια