ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ή Ο ΙΤΑΜΟΣ.

ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ

ΑΞΙΟΠΕΡΙΕΡΓΑ ΔΕΝΤΡΑ ΣΤΑ ΑΓΡΑΦΑ.

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ή Ο ΙΤΑΜΟΣ.

Ένα δέντρο, που σπανίζει στα ελληνικά βουνά, είναι το δέντρο του θανάτου, που στ' Άγραφα λέγεται ίταμος.

Μικρούλης το θαύμαζα, γιατί το νόμιζα για ήμερο έλατο λόγω των μαλακών του φύλλων και πράγματι ομοιάζει πολύ, άλλωστε είναι συγγενές φυτό, της ίδιας οικογένειας. Η αγραφιωτομάνα μου μου διηγόταν διάφορα περίεργα, όπως προπολεμικά όταν ψόφησε η αγελάδα μιας πολύτεκνης οικογένειας του χωριού επειδή έφαγε ίταμο, την έκλαιγαν σαν μέλος της οικογένειας, γιατί αυτή τους ζούσε.

Στο δέντρο αυτό αναφέρεται και ο παλιός Καρδιτσιώτης συγγραφέας,δασάρχης Σεραφείμ Τσιτσάς, που έγραψε ωραία βιβλία για τα φυτά και τα ζώα, ενώ έφερε από τα Άγραφα και φύτεψε έναν ίταμο κοντά στην είσοδο του Εθνικού Κήπου της Αθήνας, που τον επισκέφθηκα και φωτογράφισα το δέντρο (3η φωτο που βλέπετε).

Η επίσημη ονομασία του ίταμου είναι τάξος ο ραγοφόρος. Στην Κρήτη απαντάται ως μικρός θάμνος με επιστ. ονομασία έβενος ο κρητικός, που οι κρητικοί το ονομάζουν αρχοντόξυλο. Ανήκει στα κωνοφόρα, μαζί με έλατο, πεύκο, μαλόκεδρο, κυπαρίσσι, κέδρο και έχει μαλακά φύλλα-βελόνες. Αντί για ρετσίνι ο ίταμος έχει μια αλκαλική ουσία την ταξίνη, που είναι σφοδρότατο δηλητήριο, γι' αυτό είναι κίνδυνος-θάνατος για τα ζώα της περιοχής. Μόνο οι κόκκινοι καρποί του είναι ακίνδυνοι. Έχει σκληρό και βαρύ ξύλο και στο εμπόριο λανσάρεται για απομίμηση έβενου. Ο Διοσκουρίδης, έγραφε ότι το δέντρο αυτό έχει τέτοια δύναμη, που βλάπτει ακόμα και όσους κάθονται ή κοιμούνται στον ίσκιο του, οι οποίοι "πολλάκις θνήσκουν".

Με τέτοια δέντρα, κατά τη μυθολογία, ήταν φυτεμένες οι όχθες του Αχέροντα και της Στυγός.