Όταν οι Έλληνες στρατιώτες πολεμούσαν στους -20 βαθμούς Κελσίου!



Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος



(«Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα, ένας πίσω απ’ τον άλλο μέσα στο χιόνι, ίδια τυφλοί»).

Συγκλονιστικά-και άγνωστα μέχρι σήμερα- στοιχεία για τις συνθήκες που επικρατούσαν τον χειμώνα του 1940 στα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας κατά την διάρκεια του πολέμου, φέρνει στο φως ερεύνα των επιστημόνων της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, που ανέλυσαν τα δεδομένα εκείνης της εποχής.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα χωρίς περιστροφές.

« Στα δύο σφοδρά κύματα ψύχους που σημειώθηκαν τον Δεκέμβριο του 1940   καταγράφηκαν οι εξής θερμοκρασίες:

 Στη Κέρκυρα είχαμε μόλις +2 βαθμούς Κελσίου (στις 17/12) , στα Γιάννενα -5 °C ( στις 20/12)  στην Καστοριά -7.4 °C  (18/12)  -10.5 °C  (30/12) , στη Φλώρινα -10.0  °C  (18/12)    -17.0 °C  (22/12) , στην Κορυτσά  -7.0  °C  (18/12)  -9.0 °C  (30/12) και στη Μοσχόπολη -11.0 °C (18/12)  -19.0  °C (30/12).

Ελάχιστες θερμοκρασίες -19 °C  και -20 °C  καταγράφηκαν στην Μοσχόπολη (επαρχία Κορυτσάς) σε ύψος 1200 μέτρων. 

Στο σημείο αυτό μπορούμε να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι στα χιονισμένα βουνά που είχαν ύψος πάνω από 1500 μέτρα, θα υπήρξαν θερμοκρασίες και κάτω από -20 °C ιδιαίτερα κατά τις νύχτες με αίθριο ουρανό.

Και βεβαίως πρέπει να τονίσουμε- επισημαίνουν οι μετεωρολόγοι-, ότι αυτές οι προηγούμενες θερμοκρασίες καταγράφηκαν μέσα σε μετεωρολογικούς κλωβούς (δηλαδή σε ύψος περίπου 1,5 μέτρο πάνω από το έδαφος).

 Επομένως η θερμοκρασία κοντά στο χιονοσκεπές έδαφος που σχετίζεται με τα κρυοπαγήματα των κάτω άκρων, θα ήταν ακόμη χαμηλότερη από τις τιμές που καταγράφηκαν.»

Ο καιρός λοιπόν, υπήρξε για τα ελληνικά στρατεύματα εχθρός, πολύ πιο φοβερός από τους επιτιθέμενους Ιταλούς.

Οι αντίξοες καιρικές συνθήκες προκάλεσαν περισσότερους νεκρούς και τραυματίες από εκείνους που προκάλεσαν οι σφαίρες του εχθρού.

 Το κρύο ήταν ανυπόφορο, η βροχή  πότιζε ως το κόκαλο άνδρες και άλογα κι έκανε  τα ορεινά μονοπάτια λασπότοπους, ενώ το χιόνι και ο πάγος πάγωνε το κορμί και πιο πολύ τα πόδια. Αυτοί ήταν οι μεγάλοι εχθροί. Χιλιάδες  άνδρες που πολεμούσαν με αυταπάρνηση στις χιονισμένες πλαγιές και κορυφές της Πίνδου, έχασαν τα πόδια τους από τα κρυοπαγήματα.

ΟΙ ΣΚΛΗΡΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

Για τις συνθήκες που επικράτησαν στο μέτωπο των πολεμικών επιχειρήσεων, σημαντικές πληροφορίες αντλήθηκαν από σχετική μελέτη του μόνιμου υπαλλήλου της Μετεωρολογική Υπηρεσίας  Στέφανου Παπαγιαννάκη, ο οποίος στη διάρκεια του πολέμου επιστρατεύτηκε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός και εκτελούσε καθήκοντα συνδέσμου μεταξύ του Α΄ Σώματος Στρατού και της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.

Ο κ. Παπαγιαννάκης, είχε υπό την εποπτεία του όλους τους Μετεωρολογικούς Σταθμούς Εκστρατείας του Α΄ Σώματος Στρατού και αργότερα ερεύνησε τις συνοπτικές καταστάσεις που επικράτησαν τη χειμερινή περίοδο 1940-41 στη ζώνη των επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα συγκέντρωσε τις μετεωρολογικές παρατηρήσεις από τους σταθμούς που υπήρχαν κοντά στα πεδία των μαχών από την Κέρκυρα, Ιωάννινα, Καστοριά, Φλώρινα, Κορυτσά, Μοσχόπολη και Καλογοραντζή (σταθμός εκστρατείας Α’ σώματος) και αναλύοντας τους σχετικούς μετεωρολογικούς χάρτες, ετοίμασε την μετεωρολογική ιστορία εκείνης της εποχής.

 Με βάση τα υπάρχοντα αρχεία, από την έναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων και στο μεγαλύτερο διάστημα του Νοεμβρίου, στο μέτωπο επικράτησε ένας πλούσιος σε βροχές φθινοπωρινός καιρός, χωρίς ωστόσο να λείψουν τα χιόνια στις ορεινότερες περιοχές.

Την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου και σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του Δεκεμβρίου διαδοχικά κύματα ψύχους προκάλεσαν σφοδρές κακοκαιρίες με βροχές και κυρίως με χιονοπτώσεις ακόμα και σε περιοχές χαμηλού υψομέτρου. 

Τον Δεκέμβριο έφτασαν αέριες μάζες πολικής προέλευσης, όχι μόνο στα όρια της Βαλκανικής, αλλά ακόμη νοτιότερα και επηρέασαν τα πεδία των μαχών.

Ο Δεκέμβριος του 1940 ήταν ο ψυχρότερος μήνας του ιστορικού χειμώνα 1940-41.


Τα κύματα ψύχους προέρχονταν από εισβολή ψυχρών αερίων μαζών από τα Βαλκάνια και ακόμη βορειότερα.

 Οι ισχυροί αντικυκλώνες δημιουργούσαν ευνοϊκές συνθήκες στο να μπορέσουν πολικής προέλευσης αέριες μάζες να κατέβουν προς την περιοχή μας.

Οι ημέρες που είχαμε αντικυκλωνικό φαινόμενο στα Βαλκάνια ήταν τον Νοέμβριο 12 ημέρες , τον Δεκέμβριο 19, τον Ιανουάριο 6, τον Φεβρουάριο 4, τον Μάρτιο 7 και τον Απρίλιο 2.

Η Ε.Μ.Υ ΤΟ 40 ΚΑΙ ΟΙ… ΥΠΟΚΛΟΠΕΣ

Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, συστάθηκε το Μετεωρολογικό Γραφείο του Γενικού Στρατηγείου (Μ.Γ./Γ.Σ.), το οποίο είχε ως αποστολή τη μετεωρολογική υποστήριξη των πολεμικών επιχειρήσεων.

 Το Μ.Γ./Γ.Σ., λειτούργησε στα υπόγεια του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία και  στελεχώθηκε από τον επισμηναγό της ΕΜΥ Ευάγγελο Βουρλάκη, τον καθηγητή μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλία Μαριολόπουλο, που είχε επιστρατευθεί ως έφεδρος ανθυποσμηναγός, και τους υπαλλήλους του επιστημονικού κλάδου της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Αθανάσιο Κεφαλά και Θεόκλητο Φιντικλή.

Το Μετεωρολογικό Γραφείο του Γενικού Στρατηγείου υποστηριζόταν από την Κεντρική Υπηρεσία της Μ.Υ. που ήταν εγκατεστημένη στην οδό Αμερικής, αριθμός 10. 

Διευθυντής ήταν ο Πλοίαρχος του Π.Ν. Γεώργιος Χορς και Υποδιευθυντής ο Αντισμήναρχος Ανδρέας Κυριακίδης.

 Σημειώνεται ότι στην ομάδα των προγνωστών της Μ.Υ. είχαν ενσωματωθεί οι επιστρατευθέντες πανεπιστημιακοί Λεωνίδας Καραπιπέρης και Βασίλειος Κυριαζόπουλος. 

Αξιομνημόνευτοι  σε αυτό το σημείο και οι παρατηρητές της ΕΜΥ, αυτοί οι “άγνωστοι” ήρωες που κάτω κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες συνέβαλλαν στην ενημέρωση για τις καιρικές συνθήκες,  η οποία διατηρήθηκε ζωντανή στις μέρες μας.

Εκτός όμως από τις προγνώσεις της εποχής, το προσωπικό της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας κατάφερε με τη βοήθεια των Μυστικών Υπηρεσιών της Μεγάλης Βρετανίας να αποκρυπτογραφήσει τις μετεωρολογικές εκπομπές της Ρώμης προς τις μονάδες του ιταλικού στρατού στην Αλβανία.

 Με αυτό τον τρόπο μάθαινε τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν δυτικά της χώρας, πράγμα σημαντικό για τις προβλέψεις του καιρού στη ζώνη των επιχειρήσεων. 

Επίσης εκπόνησε ειδικό κρυπτογραφικό κώδικα που χρησιμοποιούνταν για τις ελληνικές μετεωρολογικές εκπομπές.

Πηγές

ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΛΥΔΑΣ

Ευάγγελου Μαντή : Ιστορία Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, τόμος Α- Μαριοπούλειο-Καναγκίνειο Ίδρυμα, Αθήνα 2015.

Στεφάνου Παπαγιαννάκη Ο Καιρός κατά τον Ελληνοϊταλικόν Πόλεμον 1940-41, ΕΜΥ.

Giorgio Rizzo «Ο πικρός πόλεμος -Η ελληνο-ιταλική σύγκρουση

Κων. Πανταζής  «Τα δύο ΟΧΙ” Ελληνοιταλικός και Γερμανικός 

πόλεμος».

militaire.gr

Κάνουμε Like and share το άρθρο, με αυτόν τον τρόπο μας επιβραβεύετε.
 Fair Notice -Mε επιφύλαξη παντός νόμιμου δικαιώματος:Το newsplanet09 όπως και η σελίδα μας newsplanet09 στο facebook απαγορεύει ρητώς από 9/6/20 οποιαδήποτε επισήμανση ή χαρακτηρισμό των άρθρων του από μη αναγνωρισμένες από το Ελληνικό κράτος, αλλά και τους διεθνείς νόμους προστασίας ατομικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθερίας άποψης και ιδεών από διαδικτυακές οργανώσεις, οι οποίες δεν συνάδουν με το Σύνταγμα & τους νόμους της χώρας μας, και τις οποίες δεν αναγνωρίζουμε.

Δεν υπάρχουν σχόλια

Εικόνες θέματος από enot-poloskun. Από το Blogger.