Το ποντιακό ταφικό έθιμο της Κυριακής του Θωμά

Το ταφικό έθιμο της Κυριακής του Θωμά με τις αρχαιοελληνικές ρίζες είναι συνδεδεμένο άρρηκτα με την ποντιακή παράδοση, την οποία έφεραν οι Πόντιοι στις νέες πατρίδες όπου μετοίκησαν.

Σύμφωνα με τα έθιμα αυτά, την Κυριακή του Θωμά συγγενείς και φίλοι των νεκρών πήγαιναν στα μνήματα να συναντήσουν τους εκλιπόντες. Κατά την παράδοση οι ψυχές των νεκρών την ημέρα της Ανάστασης ανεβαίναν από τον Άδη και παράμεναν στη γη έως και την ημέρα του Αγίου Πνεύματος. 

Την ημέρα αυτή τα μνήματα έλαμπαν από πάστρα, καθώς οι Πόντιες νοικοκυρές τα είχαν περιποιηθεί σχολαστικά τις προηγούμενες ημέρες. 

Έστρωναν τραπεζομάντιλα πάνω στα μνήματα και με πολλά ποντιακά εδέσματα και γευμάτιζαν συντροφιά με τη θύμηση των νεκρών τους.

Την Κυριακή του Θωμά τα νεκροταφεία γέμιζαν με κόσμο, και αφού τελούνταν τρισάγια στη μνήμη των εκλιπόντων, στη συνέχεια άπλωναν τραπεζομάντιλα πάνω στους τάφους με ποικίλα ποντιακά εδέσματα και σε πολλές περιπτώσεις δεν έλειπε και η ποντιακή λύρα. Θυμόντουσαν καταστάσεις και πράγματα που είχαν ζήσει με τον νεκρό σε μια ύστατη προσπάθειά τους να τον «ξαναζωντανέψουν» και να ξαναζήσουν στιγμές με τα αγαπημένα τους πρόσωπα που δεν ήταν πια στη ζωή.

Τα ταφικά αυτά έθιμα ήταν πολύ διαδεδομένα στην ευρύτερη περιοχή της Τραπεζούντας, όπου μεγάλη σημασία δίνονταν στην υστεροφημία του νεκρού. Πέρα από την τέλεση των ορθόδοξων μνημοσύνων και την περιποίηση των μνημάτων, οι συγγενείς του νεκρού φρόντιζαν να τακτοποιούν και την όποια οικονομική ή ηθική υποχρέωση είχε αφήσει μισοτελειωμένη.

Μετά τον ξεριζωμό και την εγκατάσταση στην Ελλάδα τα έθιμα αυτά εγκαταλείφθηκαν. Ήταν οι Πόντιοι της πρώην Σοβιετικής Ένωσης που τα επανέφεραν. Σήμερα τα συναντάμε στην Κομοτηνή, τη Ροδόπη, και σε γειτονιές της Αττικής όπου κυριαρχεί το ποντιακό στοιχείο.

pontosnews