Η αγάπη των ξένων φιλελλήνων και το μίσος των "Ελλήνων" ανθελλήνων... : δυo συνεντευξεις ΔΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ Α!ΜΕΡΟΣ

[Δημοσιεύτηκε στις 7 Μαΐου 2018]

Η τελευταία συγκλονιστική συνέντευξη του διακεκριμένου βυζαντινολόγου Σερ Στήβεν Ράνσιμαν σε αντιπαράθεση με τις θέσεις της κ. Ελένης Γλύκατζη - Αρβελέρ. Μια αντιπαράθεση απόψεων χαρακτηριστική της αγάπης των ξένων φιλελλήνων και της απέχθειας των "Ελλήνων" ανθελλήνων έναντι του πολιτισμού και της θρησκείας μας. Τα σχόλια δικά σας...

"Χρειαζόμαστε την πνευματική μετριοφροσύνη." Σερ Στήβεν Ράνσιμαν 

Ή συνέντευξη που άκολουθεί δόθηκε άπό το σέρ Στηβεν Ράνσι­μαν, στο Έλσισιλντς της Σκωτίας, στον πατρογονικό πύργο του, τον Όκτώβρη τοϋ 1994, για λογαριασμό της ΕΤ3, στις δημοσιογράφους Χρύσα Άράπογλου και Λαμπρινή Χ. Θωμά. Για τεχνικούς λόγους, δεν «βγηκε» ποτέ στον άέρα. 
Και οι δύο δημοσιογράφοι θεωροϋν την συνέντευξη αύτή άπό τις πιό σημαντικές της καριέρας τους, μιά και άνήκει στο είδος των «συζητήσεων» που σε διαμορφώνουν και δεν ξεχνάς ποτέ. [...]

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Πιστεύω πως κάθε γεγονός της ιστορίας, αν άρχίσεις να το μελετάς σε βάθος, μπορεί να γίνει συναρπαστικό. Το δε Βυζάντιο το βρίσκω έξαιρετικά συναρπα­στικό, γιατί ήταν ένας αύθύπαρκτος πολιτισμός. Για να μελετήσεις το Βυζάντι­ο, πρέπει να μελετήσεις την τέχνη, να μελετήσεις τη θρησκεία, να μελετήσεις έναν ολόκληρο τρόπο ζωης, που είναι πολύ διαφορετικός άπό το σημερινό.

Καλύτερος η χειρότερος;
Κοιτάξτε... Δεν είμαι σίγουρος αν θα μου άρεσε να ζήσω στους βυζαντινούς χρόνους. Δε θα μου άρεσε, λόγου χάριν, να άφήσω γένια (Βρετανικό χιούμορ). Ωστόσο, στο Βυ­ζάντιο είχαν έναν τρόπο ζωης που ήταν καλύτερα δομημένος. Άλλωστε, όταν έχεις έντονο θρησκευτικό συναίσθημα, ή ζωή σου «μορφοποιεί» κι είναι πολύ πιό ικανοποιητική άπό τη σημερινή, όπου κανείς δεν πιστεύει σε τίποτε άρκετά.

Άρα ήταν μία θρησκευτική Πολιτεία;
Ηταν ένας πολιτισμός, στον οποίο η θρησκεία άποτελούσε μέρος της ζωής.

Καί στους έντεκα αύτούς αιώνες;
Νομίζω ότι ό κόσμος μιλά για το Βυζάντιο λές κι παρέμεινε το ίδιο, ένας πολιτι­σμός άμετάβλητος κατά την διάρκεια όλων αύτών των αιώνων. Είχε άλλάξει πολύ άπό την άρχή ώς το τέλος του, αν και κάποια συγκεκριμένα βασικά στοι­χεία κράτησαν σε όλη τη διάρκειά του -όπως το θρησκευτικό αίσθημα. Μπορεί να διαφωνούσαν για θρησκευτικά ζητήματα άλλά πίστευαν όλοι, κι αύτό το αί­σθημα είναι μόνιμο. Ό σεβασμός, ή έκτίμηση στις τέχνες, ώς έκείνες που εύχαριστούν το Θεό, κι αύτά διατηρήθηκαν. Κι έτσι, παρ' ότι οι μόδες άλλαζαν, ή οικονομική κατάσταση άλλαζε, οι πολιτικές καταστάσεις άλλαζαν, ύπηρχε μιά άκεραιότητα, πολύ ένδιαφέρουσα μέσα στο σύνολο.
Μιλάμε για θρησκεία κι ήθική. Το Βυζάντιο πολλοί το θεωρούν μία περίοδο πολέμων, δολοφονιών, δολοπλοκιών, «βυζαντινισμών» που ούδεμία σχέση είχε με την ήθική.

Γίνονταν και τότε πολλοί φόνοι, άλλά δεν ύπάρχει περίοδος της ιστορία που αύτοί να λείπουν. Κάποτε έδινα μιά διάλεξη στις Η.Π.Α., και στο άκροατήριό μου ήταν κι ή κόρη του προέδρου Τζόνσον, που μελετούσε το Βυζάντιο. Ηρθε στη διάλεξη με δύο σωματοφύλακες, δύο σκληρούς κυρίους που την προσεχαν. Μου έξήγησε ότι άγαπούν τη βυζαντινή ιστορία, γιατί είναι γεμάτη φό­νους, και φαντάζει σαν σχολικό μάθημα (homework). Είχα το τάκτ να μη της πώ ότι, ώς τότε, το ποσοστό των άμερικανών προέδρων που είχαν δολοφο­νηθεί ήταν πολύ μεγαλύτερο -σέ σχέση με τα χρόνια ύπαρξής των Η.Π.Α.- άπό το ποσοστό των δολοφονημένων βυζαντινών αύτοκρατόρων στη διάρκεια της αύτοκρατορίας. Οι άνθρωποι συνεχίζουν να δολοφονούν. Άνοίξτε τα μάτια σας!
Γράφετε στο «Βυζαντινό πολιτισμό» ότι δεν ύπηρχε θανατική ποινή στο Βυ­ζάντιο.
Όντως, δεν σκότωναν. Και ή μεγάλη διαφορά φαίνεται στους πρώτους χρό­νους. Όταν ή Ρωμαϊκή Αύτοκρατορία έγινε χριστιανική, μία άπό τις βασικότε­ρες άλλαγές ήταν να σταματήσουν οι μονομαχίες, να μη πετούν πιά άνθρώπους στα λιοντάρια, κι όλα τα σχετικά. Ή αύτοκρατορία έγινε πολύ πιό άνθρωπιστική. Και πάντα, άπέφευγαν όσο μπορούσαν τη θανατική ποινή. Κατά και­ρούς, κάποιοι αύτοκράτορες κατέφευγαν σε αύτή, άλλά οι περισσότεροι χρη­σιμοποιούσαν ώς έσχάτη τιμωρία, μιά μέθοδο που σήμερα μας φαίνεται άποτρόπαια: τον άκρωτηριασμό κάποιας μορφης. Άλλά μου φαίνεται, ότι οι περισ­σότεροι άνθρωποι θα προτιμούσαν να τους κόψουν π.χ. ένα χέρι, παρά να τους θανατώσουν.
Υπάρχει έδώ και καιρό ένας διάλογος άνοικτός στην Ελλάδα. Υπάρχουν σύγ­χρονοι Έλληνες διανοούμενοι που ύποστηρίζουν ότι το Βυζάντιο δεν άξίζει να μελετηθεί ιδιαίτερα, ότι δε δημιούργησε τίποτε, ότι είχε σχολιαστές των γρα­φών κι όχι διανοούμενους. Με μιά φράση «δέν ήταν και τίποτε άξιομνημόνευτο».

Νομίζω ότι αύτοί οι Έλληνες είναι πολύ άδικοι με τους βυζαντινούς τους προ­γόνους. [...] Πηγή: myriobiblos.gr
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΕΡ ΣΤΗΒΕΝ
Ό διαπρεπής Βυζαντινολόγος Sir Steve Runciman γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1903. Ηταν έγγονός του μεγαλοεφοπλιστή Σέρ Γουόλτερ Ράνσιμαν (1847-1937) και γιός του πολιτικού Σέρ Γουόλτερ. Σπούδασε στο Eton και στο Trinity College του Cambridge, όπου μαθήτευσε κοντά στον διάσημο καθηγη­τή της Νεότερης Ιστορίας και βυζαντινολόγο Τζόν Μπάγκνελ Μπιούρι. Στο πα­νεπιστήμιο αύτό δίδαξε άπό το 1927 εως το 1938 και παρέμεινε έπίτιμος έταίρος του εως τον θάνατό του.
 Δίδαξε έπίσης σε πολλά Πανεπιστήμια της Εύρώπης και της Άμερικης και στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης άπό το 1942 εως το 1945, όπου δίδαξε Βυζαντινή 'Ιστορία και Τέχνη. Υπηρέτησε σε άρκετές διπλωματικές θέσεις (Ακόλουθός της Βρετανικης πρεσβείας στην Σόφια και το Κάιρο) και χρημάτισε άντιπρόσωπος του Βρετανικού Συμβουλίου στην Ελλάδα άπό το 1945 εως το 1947. Ηταν μέλος της Βρετανικης Ακαδημί­ας Άθηνών, και έχει τιμηθεί με πολυάριθμα πανεπιστημιακά διπλώματα. Με το περάσμά του άπό την Ελλάδα του δόθηκε ή εύκαιρία να γνωρίσει μεταξύ πολ­λών άλλων τον Γιώργο Σεφέρη, τον Αγγελο Σικελιανό και τον Δημήτρη Χόρν.
Ό πολυγραφότατος ιστορικός έγραψε πολλά έργα που έγιναν γρήγορα γνωστά τόσο σε άκαδημαϊκό έπίπεδο, όσο και στο εύρύ άναγνωστικό κοινό. [...] Άρκετά άπό αύτά έχουν μεταφραστεί και στην έλληνική γλώσσα. Ό σέρ Στηβεν Ράνσιμαν άνέσυρε με τις μελέτες του και το έργο του τον βυζαντινό πολιτισμό άπό την έ- πιστημονική άδιαφορία και τον έρευνητικό παραμερισμό. Με το έργο του Ίστο- ρία των Σταυροφοριών άλλαξε ούσιαστικά την άντίληψη της Δύσης για τις Σταυροφορίες. Ή έφημερίδα The Times για την προσφορά του μεγάλου έπι- στήμονα στο συγκεκριμένο θέμα έγραψε: "Χαρτογραφώντας την μεσαιωνική φάση του άτέρμονου χάσματος μεταξύ Άνατολης και Δύσης στην Μέση Άνατολή ό Ράνσιμαν σαφώς έκλινε πρός την πλευρά του Βυζαντίου έναντί της μι­σαλλοδοξίας και του πλιάτσικου στο όποίο έπιδιδόταν ή Δύση".
Ή χώρα μας τον τίμησε με το χρυσό μετάλλιο της πόλης των Άθηνών (1990) και με το βραβείο Ωνάση (1997).
Ό Σέρ Στηβεν Ράνσιμαν άπεβίωσε τις ώρες που σελιδοποιούσαμε την συνέντευξή του, στις 10 Νοεμβρίου 2000. Πηγή: Έπιμέλεια-Έπιλογή άποσπασμάτων: Λαμπρινη Χ. Θωμά Flash.gr (ellasnafs.blogspot.gr)

 Α!ΜΕΡΟΣ 

 ΠΗΓΗ