Η Μεσογείτικη βασιλόπιτα που δεν έλειπε από κανένα σπίτι των Μεσογείων κάθε πρωτοχρονιά!

Με τα παραδοσιακά σύμβολα των Μεσογείων, το σταφύλι, την ελιά και το σπίτι, διακοσμούσαν τη Μεσογείτικη βασιλόπιτα, το ψωμί του Νέου Χρόνου όπως το έλεγαν, οι Μεσογείτισσες.

Και ήταν αυτό που έκοβαν οι «αρχηγοί» των οικογενειών σε όλα τα Μεσογείτικα σπίτια.

Όπως αναφέρουν στοιχεία της παράδοσης την έψηναν στον φούρνο, σε μεγάλο ταψί, που είχαν λαδώσει προηγουμένως. Στα εύπορα σπίτια έριχναν μέσα στο ζυμάρι γλυκάνισο και μαστίχα Χίου, που κοπάνιζαν στο γουδί.

Σε κάποιο σημείο της πίτας, που ήταν μυστικό, βύθιζαν μια δεκάρα, που την ονόμαζαν «τυχερό».

Επάνω έριχναν σουσάμι και έπλαθαν με το ζυμάρι λεπτούς κυλίνδρους, με τους οποίους σχημάτιζαν στην επιφάνεια ένα σταυρό.

Στις κεραίες του σταυρού, καθώς και στο κέντρο, τοποθετούσαν από ένα ολόκληρο καρύδι. Στην περιφέρεια του ψωμιού σχημάτιζαν γιρλάντες.

Με το σχήμα του σταυρού η πίτα χωριζόταν σε τέσσερα μέρη και σε κάθε ένα απ’ αυτά τοποθετούσαν πλάσματα ζυμαριού, που σχημάτιζαν φιγούρες ανθρώπων, ζώων ή άλλων αγροτικών και ποιμενικών αντικειμένων και εργαλείων.

Υπήρχαν επιδέξιες νοικοκυρές, με ταλέντο, που έπλαθαν με το ζυμάρι αληθινά αριστουργήματα.

Τα ειδώλια αυτά διέφεραν από σπίτι σε σπίτι, ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση και τις ασχολίες της κάθε οικογένειας και συμβόλιζαν τις επιθυμίες και τις ευχές για ευκαρπία και ευγονία κατά τη νέα χρονιά.

Επειδή κατά τον 19ο αιώνα αλλά και μέχρι τη δεκαετία του ’80 στον 20 αιώνα οι ασχολίες των κατοίκων στα Μεσόγεια ήταν σε κάθε οικογένεια κατά κύριο λόγο η κτηνοτροφία και κατά δεύτερο η γεωργία, τα θέματα των πλασμάτων αναφέρονταν συνήθως σ’ αυτό το είδος εργασιών.

Έτσι, σε κάθε τεταρτημόριο μιας τυπικής πίτας τοποθετούσαν τα ειδώλια από το ζυμάρι ως εξής:

• Στο επάνω αριστερά πρόβατα, για να αυξηθούν τα κοπάδια τους και για να έχουν μεγάλη παραγωγή γάλακτος.

• Στο επάνω δεξιά ανθρώπους της οικογένειας (άνδρας – γυναίκα – παιδιά), σε ολόσωμη απεικόνιση, για να έχουν υγεία και ευτυχία.

• Στο κάτω αριστερά σχημάτιζαν αλέτρι, που το κρατούσε ο γεωργός, για να έχουν πλούσια σοδειά από τους καρπούς της γης.

• Στο κάτω δεξιά σχημάτιζαν τον βοσκό, με τη χοντρή του κάπα, την κουκούλα και τη γκλίτσα του, προς τιμήν του και για να είναι καλά να βόσκει τα πρόβατα.